Οι κρυφές ομάδες των ολιγαρχών. Ομιλία του Τζων Κέννεντυ 1961

Ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι εξελέγη πρόεδρος της χώρας τον Νοέμβριο του 1960 έναντι του αντιπάλου του, εκπροσώπου του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, Ρίτσαρντ Νίξον με διαφορά λιγότερη από 100.000 ψήφους και ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο του 1961. Την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 1961, ο πρόεδρος των ΗΠΑ αμέσως μετά την ορκωμοσία του εκφώνησε τον εναρκτήριο λόγο του. Πρόκειται για έναν πολιτικό λόγο που έμεινε στην ιστορία και ως τέτοιος περιέχει διαχρονικά πολιτικά ζητήματα που αποτελούν βασική προϋπόθεση για την άσκηση της πολιτικής. Για λόγους καθαρά χώρου θα αφαιρέσουμε

κάποια τυπικά της ομιλίας στην προσπάθειά μας να μεταφέρουμε αυτούσιο όλο το σημαντικό αυτό πολιτικό κείμενο, το οποίο τόσο έντονα μας θύμισε σε μερικά της σημεία η αντίστοιχη ομιλία του σημερινού προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Από τον λόγο έχουν αφαιρεθεί η αρχή με τους χαιρετισμούς προς τους επισήμους και το τέλος. Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ότι αναφέρεται τόσο στους Αμερικανούς πολίτες όσο και στους πολίτες του κόσμου.

Ο κόσµος είναι πολύ διαφορετικός τώρα, επειδή ο άνθρωπος κρατά στα θνητά χέρια του τη δύναµη να εξαφανίσει όλες τις µορφές ανθρώπινης δυστυχίας και όλες τις µορφές ανθρώπινης ζωής. Και όµως, οι ίδιες επαναστατικές πεποιθήσεις για τις οποίες πολέµησαν οι πρόγονοί µας είναι ακόµη επίκαιρες σε όλο τον κόσµο: η πεποίθηση ότι τα δικαιώµατα του ανθρώπου δεν προέρχονται από τη γενναιοδωρία του κράτους, αλλά από το χέρι του Θεού.

Δεν τολµούµε να λησµονήσουµε σήµερα ότι είµαστε οι κληρονόµοι εκείνης της πρώτης επανάστασης. Ας εξαπλωθεί το µήνυµα από τούτη τη στιγµή και από τούτο το µέρος, προς φίλους και εχθρούς, ότι ο πυρσός πέρασε σε µια νέα γενιά Αµερικανών, γεννηµένων αυτόν τον αιώνα, δοκιµασµένων από πόλεµο, πειθαρχηµένων από µια σκληρή και πικρή ειρήνη, περήφανων για τη µακρόχρονη κληρονοµιά µας, και απρόθυµων να ζήσουν ή να επιτρέψουν τη σταδιακή απώλεια των ανθρωπίνων δικαιωµάτων στα οποία πάντα αφοσιώθηκε αυτό το Έθνος και στα οποία είµαστε αφοσιωµένοι σήµερα, στη χώρα µας και στο εξωτερικό.

Ας γνωρίζουν όλα τα έθνη, είτε µας συµπαθούν ή όχι, ότι θα πληρώσουµε οποιοδήποτε τίµηµα, θα σηκώσουµε οποιοδήποτε βάρος, θα αντιµετωπίσουµε οποιαδήποτε δυσκολία, θα υποστηρίξουµε οποιονδήποτε φίλο, θα αντιταχθούµε σε οποιονδήποτε εχθρό, έτσι ώστε να εξασφαλίσουµε την επιβίωση και την εδραίωση της ελευθερίας. Αυτά τουλάχιστον τα υποσχόµαστε, και κάτι παραπάνω.

Στους παλιούς εκείνους συµµάχους µε τους οποίους µοιραζόµαστε την πολιτιστική και πνευµατική προέλευσή µας, υποσχόµαστε την πίστη του αφοσιωµένου φίλου. Ενωµένοι, δεν υπάρχουν πολλά που δεν µπορούµε να επιτύχουµε σε µια πλειάδα κοινών εγχειρηµάτων. Διαιρεµένοι, υπάρχουν λίγα που µπορούµε να επιτύχουµε, γιατί δεν θα τολµήσουµε να αντιµετωπίσουµε µια ισχυρή πρόκληση εν µέσω διαφωνιών και διχόνοιας.

Σε εκείνα τα νέα κράτη που καλωσορίζουµε στις τάξεις των ελευθέρων (κρατών), υποσχόµαστε ότι ο αποικιοκρατικός έλεγχος δεν καταργήθηκε για να αντικατασταθεί από µια πολύ πιο σιδηρά τυραννία. Δεν προσδοκούµε ότι πάντα θα συµµερίζονται την άποψή µας. Αλλά θα ελπίζουµε πάντα ότι θα τα βλέπουµε να υποστηρίζουν µε πάθος την ελευθερία τους, και να θυµούνται ότι, στο παρελθόν, όσοι ανόητα επιδίωξαν την εξουσία καβάλα στην τίγρη, κατέληξαν στο στοµάχι της.

Στους ανθρώπους στις καλύβες και τα χωριά σε όλο τον κόσµο που παλεύουν να διαρρήξουν τα δεσµά της µαζικής ανέχειας, υποσχόµαστε να κάνουµε ό,τι καλύτερο µπορούµε για να τους βοηθήσουµε να βοηθήσουν τους εαυτούς τους, για όσο διάστηµα απαιτηθεί, όχι γιατί µπορεί να κάνουν το ίδιο οι κοµµουνιστές και όχι γιατί επιδιώκουµε τις ψήφους τους, αλλά γιατί είναι το σωστό. Εάν µια ελεύθερη κοινωνία δεν µπορεί να βοηθήσει τους πολλούς που ζουν στη φτώχεια, δεν µπορεί να σώσει τους λίγους που είναι πλούσιοι.

Στις αδελφές δηµοκρατίες νοτίως των συνόρων µας προσφέρουµε µια ιδιαίτερη υπόσχεση, να µετατρέψουµε τα καλά µας λόγια σε καλά έργα, σε μια νέα συμμαχία προόδου, να βοηθήσουμε ελεύθερους ανθρώπους και ελεύθερες κυβερνήσεις να διαρρήξουν τα δεσμά της φτώχειας. Όμως αυτή η ήσυχη επανάσταση ελπίδας δεν μπορεί να καταστεί θήραμα εχθρικών δυνάμεων. Ας γνωρίζουν όλοι οι γείτονές μας ότι θα συ-στρατευθούμε στην αντιμετώπιση της επιθετικότητας και της υπονόμευσης σε όλη την αμερικανική ήπειρο. Και ας γνωρίζει κάθε άλλη δύναμη ότι αυτό το ημισφαίριο προτίθεται να παραμείνει κύριος του οίκου του.

Στην παγκόσμια συνέλευση κυρίαρχων κρατών που είναι τα Ηνωμένα Έθνη, την τελευταία ελπίδα μας σε μια εποχή στην οποία τα εργαλεία του πολέμου έχουν κατά πολύ ξεπεράσει τα εργαλεία της ειρήνης, επαναλαμβάνουμε την υπόσχεση υποστήριξής μας, να αποτρέψουμε τη μετατροπή του σε φόρουμ αλληλοκατηγοριών, να ενισχύσουμε την ασπίδα προστασίας που προσφέρει στα νέα και αδύναμα κράτη, και να επεκτείνουμε τη γεωγραφική περιοχή που καλύπτει η χάρτα τους.

Τέλος, σε εκείνες τις χώρες που επιθυμούν να είναι αντίπαλοί μας, προσφέρουμε όχι υπόσχεση, αλλά παράκληση: και οι δύο πλευρές να αρχίσουμε πάλι την επιδίωξη της ειρήνης, πριν εμπλακεί η ανθρωπότητα σε σχεδιασμένη ή τυχαία αυτοκαταστροφή από τις σκοτεινές δυνάμεις της καταστροφής που εξαπέλυσε η επιστήμη.

Δεν τολμούμε να τις θέσουμε σε πειρασμό με την αδυναμία μας. Γιατί μόνο όταν τα όπλα μας είναι επαρκή πέρα από κάθε αμφιβολία μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ.

Αλλά δεν μπορούν βέβαια να επαναπαύονται δύο σπουδαίες και ισχυρές ομάδες εθνών από τη σημερινή πορεία μας, και οι δύο πλευρές αγκομαχώντας από το κόστος των σύγχρονων όπλων, και οι δύο δικαίως ανήσυχες από τη συνεχή εξάπλωση του φονικού ατόμου, και όμως και οι δύο να αγωνίζονται να μεταβάλουν αυτή την αβέβαιη ισορροπία τρόμου που εμποδίζει το ξέσπασμα του τελευταίου πολέμου της ανθρωπότητας.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν ξανά, και ας θυμηθούμε, και οι δύο πλευρές, ότι η πολιτισμένη συμπεριφορά δεν είναι σημάδι αδυναμίας και ότι η ειλικρίνεια πάντα πρέπει να επαληθεύεται. Ας μην διαπραγματευτούμε ποτέ από φόβο. Αλλά και ας μην φοβηθούμε ποτέ να διαπραγματευτούμε.

Ας ανακαλύψουν και οι δύο πλευρές τα προβλήματα που μας ενώνουν αντί να επιμένουμε στα προβλήματα που μας χωρίζουν.

Ας διατυπώσουν και οι δύο πλευρές, για πρώτη φορά, σοβαρές και ακριβείς προτάσεις για τον έλεγχο και τον περιορισμό των εξοπλισμών, και ας θέσουμε την απόλυτη ισχύ της καταστροφής άλλων χωρών υπό τον απόλυτο έλεγχο όλων των χωρών.

Ας επιδιώξουν και οι δύο πλευρές να χρησιμοποιήσουν τα θαύματα της επιστήμης και όχι τον τρόμο της. Μαζί, ας εξερευνήσουμε τα άστρα, ας κατακτήσουμε τις ερήμους, ας εξαλείψουμε τις ασθένειες, ας εκμεταλλευθούμε τα βάθη των ωκεανών και ας προωθήσουμε τις τέχνες και την οικονομία.
Ας ενωθούν και οι δύο πλευρές και ας κάνουν πράξη στα πέρατα της οικουμένης την εντολή του Ησαΐα να «σηκώσουμε τα μεγάλα φορτία... και να απελευθερώσουμε τους καταπιεσμένους». Και εάν ένα πρόχωμα συνεργασίας απωθήσει τη ζούγκλα της καχυποψίας, ας ενωθούν οι δύο πλευρές και ας δημιουργήσουν όχι μια νέα ισορροπία ισχύος, αλλά ένα καινούργιο κόσμο νομιμότητας, όπου οι ισχυροί είναι δίκαιοι και οι ανίσχυροι ασφαλείς και η ειρήνη κυριαρχεί.

Όλα αυτά δεν θα τελειώσουν στις πρώτες 100 μέρες. Ούτε θα τελειώσουν στις πρώτες 1.000 μέρες, ούτε στη διάρκεια της θητείας αυτής της κυβέρνησης, ούτε ίσως και στη διάρκεια της ζωής μας σε αυτόν τον πλανήτη. Αλλά ας αρχίσουμε.

Η τελική επιτυχία ή αποτυχία της πορείας μας, αγαπητοί μου συμπολίτες, εξαρτάται από εσάς περισσότερο από εμένα. Από τότε που ιδρύθηκε αυτή η χώρα, κάθε γενιά Αμερικανών έχει κληθεί να επαναβεβαιώσει την εθνική της αφοσίωση. Οι τάφοι νεαρών Αμερικανών που απάντησαν στο κάλεσμα για υπηρεσία είναι σπαρμένοι σε όλο τον πλανήτη.

Τώρα, η τρομπέτα μας καλεί και πάλι, όχι για να πάρουμε τα όπλα, αν και τα όπλα τα χρειαζόμαστε, όχι για να πέσουμε στη μάχη, αν και απειλούμεθα, αλλά για να σηκώσουμε το βάρος του μεγάλου και οδυνηρού αγώνα, χωρίς σταματημό, «χαρούμενοι με ελπίδα, υπομονετικοί στη δοκιμασία», ενός αγώνα εναντίον των κοινών εχθρών του ανθρώπου: της τυραννίας, την ανέχειας, της ασθένειας και του ίδιου του πολέμου.
Μπορούμε να αντιτάξουμε σε αυτούς τους εχθρούς μια μεγάλη και παγκόσμια συμμαχία, Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, που θα μπορέσει να εξασφαλίσει μια παραγωγικότερη ζωή για όλη την ανθρωπότητα; Θα συμμετάσχετε σε αυτή την ιστορική προσπάθεια;

Στη μακρά ιστορία του κόσμου, μόνο σε μερικές γενιές χαρίστηκε ο ρόλος του υπερασπιστή της ελευθερίας στην ώρα της μεγαλύτερης δοκιμασίας της. Δεν αποποιούμαι αυτής της ευθύνης. Την καλοδέχομαι. Δεν πιστεύω ότι κανείς από εμάς δεν θα άλλαζε θέση με κανέναν άλλο λαό και με καμιά άλλη γενιά. Η ενέργεια, η πίστη, η αφοσίωση που φέρνουμε σ’ αυτή την προσπάθεια θα φωτίσει την πατρίδα μας και όλους όσοι την υπηρετούν, και η λάμψη από αυτή τη φωτιά μπορεί πραγματικά να φωτίσει τον κόσμο.

Και έτσι, Αμερικανοί συμπολίτες μου: μην αναρωτιέστε τι μπορεί να κάνει η πατρίδα σας για εσάς, αναρωτηθείτε τι μπορείτε να κάνετε εσείς για την πατρίδα σας.
Συμπολίτες μου του κόσμου: μην αναρωτιέστε τι θα κάνει η Αμερική για εσάς, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε μαζί για την ελευθερία του ανθρώπου.
Πηγή: Βικιθήκη
Μετάφραση: Περικλής Φ. Κωνσταντινίδης