Λόγια και σκέψεις για το αριστούργημα «1984» :
Το ολοκληρωτικό καθεστώς του Μεγάλου Αδελφού, παρακολουθώντας συνεχώς τους πάντες και τα πάντα μέσα από αμέτρητες διαδραστικές τηλεοθόνες, ασκεί τον απόλυτο έλεγχο στις πράξεις και τις συνειδήσεις.
Όλα προσαρμόζονται στη μία και μοναδική αλήθεια, αυτή που πρεσβεύει το Κόμμα, ο μόνος αλάθητος μηχανισμός, του οποίου προσωποποίηση είναι ο Μεγάλος Αδελφός.
Το έγκλημα της σκέψης είναι το θανάσιμο αμάρτημα. Γι' αυτό πρέπει να εξαλειφθεί οτιδήποτε οδηγεί στη διάπραξή του: ελευθερία, γλώσσα, ανθρώπινα αισθήματα. Και όποιος υποπέσει σε έγκλημα σκέψης πρέπει να οδηγηθεί στον θάνατο αναμορφωμένος: θα πεθάνει αγαπώντας τον Μεγάλο Αδελφό.
Όταν ο Όργουελ έγραφε το βιβλίο του, το 1984 ήταν μέλλον. Σήμερα είναι παρελθόν. Αλλά, μετά από το έργο αυτό, το πραγματικό 1984 θα είναι πάντα μια χρονιά του μέλλοντος, η πρώτη ενός ζοφερού μιλένιουμ που απειλεί την ανθρώπινη ιστορία.
Ένα από τα μεγαλύτερα βιβλία του εικοστού αιώνα, το 1984 διαβάστηκε σαν μανιφέστο και θαυμάστηκε σαν προφητεία. Η εφιαλτική του αλήθεια για το κράτος της θανατερής τρομοκρατίας απέχει μόλις ένα βήμα από το να γίνει πραγματικότητα: ήδη ο Μεγάλος Αδελφός μας βλέπει.
Το «1984» του Τζωρτζ Όργουελ είναι ένα από τα συγκλονιστικότερα βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το «1984» γράφτηκε από τον Όργουελ στα μέσα του προηγούμενου αιώνα και εκδόθηκε το 1949, ένα χρόνο πριν τον θάνατο του.
Εχει περάσει λοιπόν, πάνω από μισός αιώνας αφότου κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Τζορτζ Οργουελ 1984. Σε αντίθεση με τα έργα επιστημονικής φαντασίας που γερνούν σχετικά γρήγορα, το βιβλίο του Οργουελ εξακολουθεί να λειτουργεί σαν προειδοποίηση για τον κόσμο που ζούμε και για εκείνον που έρχεται. Πολιτικό μανιφέστο κατά του ολοκληρωτισμού, ελεγεία της χαμένης ελευθερίας, αλληγορία των πολιτικών μύθων του Ψυχρού Πολέμου, όπως και αν το ονομάσει κανείς, παραμένει έργο αιχμής.
Γράφτηκε σε ένα ερημικό νησί στη Σκωτία, μεταφράστηκε σε 65 γλώσσες και πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα. Ο «Μεγάλος Αδελφός», η «Νέα Ομιλία» και η «Διπλή Σκέψη» έμειναν στην αιωνιότητα.
Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ο Ουίνστον Σμίθ, ένας συνηθισμένος άνθρωπος. Είναι κυβερνητικός υπάλληλος και μέλος του εξωτερικού κόμματος της Ωκεανίας, μιας από τις τρεις χώρες που είναι χωρισμένος πλέον ο πλανήτης. Τα γεγονότα διαδραματίζονται το έτος 1984 (από εκεί έχει πάρει και το όνομα του το βιβλίο) μια χρονολογία μελλοντική αυτής που ο Όργουελ το έγραψε. Οι κοινωνικές τάξεις στην Ωκεανία είναι τα μέλη του εσωτερικού κόμματος (που ασκούν την διοίκηση της χώρας), τα μέλη του εξωτερικού κόμματος (οι κρατικοί υπάλληλοι) και οι προλετάριοι (που είναι απλά τα εργατικά χέρια της χώρας).Το κόμμα ασκεί την εξουσία έχοντας καταλύσει κάθε έννοια ελευθερίας. Όλοι παρακολουθούνται, ακόμα και μέσα στα σπίτια τους, με την βοήθεια τηλεοθονών. Όλα και όλοι ελέγχονται από τον Μεγάλο Αδερφό. Όλα οφείλονται και πηγάζουν από τον Μεγάλο Αδερφό. Ένα πρόσωπο που χρησιμοποιείται για την προσωποποίηση του κόμματος. Η ελευθερία έκφρασης αλλά ακόμα και σκέψης έχει ποινικοποιηθεί
Στην προσπάθεια να ελεγχθεί, έχοντας ως στόχο να καταργηθεί, η σκέψη, χρησιμοποιείται η γλώσσα. Η εξουσία ετοιμάζει την «Νέα Ομιλία». Ο Όργουελ με το στόμα του Σάιμ (συναδέλφου του Ουίνστον) αναφέρει στο βιβλίο: «…η Νέα Ομιλία είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που το λεξιλόγιο της λιγοστεύει κάθε χρόνο…» και προσθέτει «…ο σκοπός της Νέας Ομιλίας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης. Στο τέλος θα κάνουμε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκλημα της σκέψης, γιατί δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς…».
Ο Ουίνστον προσπάθησε να εναντιωθεί σε όλη αυτήν την κατάσταση και αποφασίζει να αντιδράσει. Δεν μπορεί να δεχθεί μια κοινωνία που το διαστροφικό της τρίπτυχο συντίθεται από τα συνθήματα: «Ο πόλεμος είναι ειρήνη», «Η ελευθερία είναι σκλαβιά», «Η άγνοια είναι δύναμη».
Παρά το γεγονός ότι παντού υπάρχει αναρτημένη η επιγραφή «Ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί», ο Σμιθ βρίσκει τον τρόπο να ξεγελάσει για μικρό διάστημα το σύστημα ελέγχου και παρακολούθησης, ακόμη και να ζήσει τον έρωτα. Δεν ξέρει και δεν θα μάθει ποτέ αν ο Μεγάλος Αδελφός υπάρχει ή αν είναι απλώς η εικόνα η οποία παρακολουθεί τους πολίτες μέσα από τις τηλεοπτικές οθόνες που βρίσκονται παντού. Οταν ο Σμιθ συλλαμβάνεται, ρωτάει την ώρα που τον ανακρίνουν: «Υπάρχει ο Μεγάλος Αδελφός;». «Φυσικά και υπάρχει. Το Κόμμα υπάρχει. Ο Μεγάλος Αδελφός είναι η ενσάρκωση του Κόμματος» απαντά ο ανακριτής του. «Υπάρχει όπως υπάρχω εγώ;» ξαναρωτά ο Σμιθ, για να κατακεραυνωθεί από τον ανακριτή: «Εσύ δεν υπάρχεις».
Ο ήρωας του βιβλίου λοιπόν, έκρινε την εξουσία όταν αυτό ήταν αδιανόητο. Ερωτεύθηκε όταν ο έρωτας είχε γίνει κολάσιμη πράξη. Σκεφτόταν όταν η σκέψη έτεινε να καταργηθεί. Τα κατάφερε τελικά; Άλλαξε κάτι στην ζωή του και στην ζωή των συνανθρώπων του; Αυτό είναι κάτι που θα το μάθετε όταν διαβάσετε το αριστούργημα του Τζωρτζ Όργουελ.
Το βιβλίο μισό αιώνα μετά την συγγραφή του, δυστυχώς, τείνει να γίνει προφητικό. Με αφορμή την παγκόσμια τρομοκρατία και την ασφάλεια, καταργούνται καθημερινά ατομικές ελευθερίες. Υπάρχουν κάμερες στους δρόμους, παρακολουθούνται οι επικοινωνίες και ο άνθρωπος όλο και λιγότερο νιώθει ελεύθερος. Φυσικά δεν ζούμε στην «Ωκεανία», τουλάχιστον όχι ακόμα. Μπορούμε να αλλάξουμε αυτήν την πορεία; Σίγουρα μπορούμε να προσπαθήσουμε. Το να κρίνουμε τις ενέργειες της εξουσίας και να σκεπτόμαστε είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα. Το να αγωνιζόμαστε για την ελευθερία έκφρασης και δράσης είναι ένα επόμενο. Τέλος το να μην αφήσουμε την γλώσσα μας, που είναι μια από τις πλουσιότερες γλώσσες του ανθρώπινου γένους, να συρρικνωθεί. Είναι ένα εργαλείο που θα μας βοηθήσει να μην κληρονομήσουμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας μια «Ωκεανία».
Εκείνο όμως που καθιστά ανατριχιαστικά προφητικό το 1984 είναι η διαπίστωση ότι σήμερα όχι μόνο ο Μεγάλος Αδελφός βρίσκεται παντού, αλλά και ότι δεν είναι λίγοι όσοι συνεπαίρνονται από τη «χαρά» της σκλαβιάς. Χιλιάδες άνθρωποι στη Δύση θα το θεωρούσαν μεγάλη τύχη να τους κλείσουν στο σπίτι του Μεγάλου Αδελφού. Περνώντας από την ανάκριση, που είναι η καθεστωτική μορφή της πλύσης εγκεφάλου, ο ήρωας του Οργουελ καταλήγει στο τέλος με δάκρυα χαράς στα μάτια να «συνειδητοποιήσει» ότι ανέκαθεν αγαπούσε τον Μεγάλο Αδελφό. Τώρα όμως έχουμε προχωρήσει ένα βήμα πιο πέρα. Ο Μεγάλος Αδελφός δε χρειάζεται καν να προβάλλει την εικόνα του στην οθόνη. Τον έχει αντικαταστήσει η κάμερα, το βιομηχανικό «ξόανο» που έχει πάρει το όνομά του. Η ελευθερία εκχωρείται πλέον «ελεύθερα».
Το σημαντικότερο όλων βέβαια που μας διδάσκει το βιβλίο είναι πως σε ό,τι αποφασίζουν οι παγκοσμιοποιητές, οφείλουμε να είμαστε αντίθετοι που μας θυμίζει αυτό που τέσσερις δεκαετίες πριν, έλεγε και ο Ελύτης :
"Να είσαι η άμμος και όχι το λάδι στα γρανάζια του κόσμου"..
“Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΡΗΝH
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΑΒΙΑ
Η ΑΓΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΜΗ “
Το “1984” αποτελεί την περιγραφή ενός άκρως ολοκληρωτικού και γραφειοκρατικού συστήματος. Η κυριαρχία των εξουσιαστών φαίνεται πως είναι διασφαλισμένη για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια: Η ιστορία σβήνεται και ξαναγράφεται για να προσαρμοστεί στα δεδομένα τους. Η γλώσσα περιορίζεται μόνο στις απαραίτητες για την καθημερινή ζωή λέξεις και φράσεις. Κάθε εκατοστό του εδάφους της γης παρακολουθείται από τηλεοθόνες και κοριούς. Και μεταξύ των ανθρώπων έχουν κυριαρχίσει η πλήρης αποξένωση και μοναξιά.
Διάφοροι υπαινιγμοί μέσα στο έργο φανερώνουν ότι πηγή έμπνευσης του Τζόρτζ Όργουελ υπήρξε η σταλινική περίοδος του σοβιετικού καθεστώτος. Ωστόσο πρόσφατα ήρθαν στο φως έγγραφα που αποκαλύπτουν τη διασύνδεση του συγγραφέα με τις μυστικές υπηρεσίες της Μεγάλης Βρετανίας και συγκεκριμένα με το τμήμα αντισοβιετικής προπαγάνδας (IRD).
Το γεγονός αυτό πάντως δεν μειώνει την αξία του έργου, το οποίο σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ: Η ιστορία σβήνεται και ξαναγράφεται προκειμένου να προσαρμοστεί στα πλαίσια της κυριαρχίας του κεφαλαίου, οι γλώσσες υποβαθμίζονται διεθνώς σε ένα επίπεδο κατάλληλο μόνο για το msn, οι ζωές μας βρίσκονται υπό παρακολούθηση σε εικοσιτετράωρη βάση, οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν εμπορευματοποιηθεί πλήρως ενώ το υπουργείο των βασανιστηρίων και των εξολοθρεύσεων που στο έργο ονομάζεται Υπουργείο Αγάπης σήμερα ονομάζεται... Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη!...
“Αν υπάρχει ελπίδα βρίσκεται στους προλετάριους. Αν υπάρχει ελπίδα ΠΡΕΠΕΙ να βρίσκεται στους προλετάριους.
Posts
0 comments:
Post a Comment