Κοινωνική Μηχανική - H ΜΥΣΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ

ΛΟΥΚΑΣ ΚΑΒΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Social Engineering


Κάθε λεπτό γεννιέται κι ένα κορόιδο…
P.T. Barnum

Εδώ και μερικά χρόνια, στους κόλπους της εναλλακτικής έρευνας ακούγεται συχνά ο όρος «κοινωνική μηχανική» ή «social engineering». Είναι ένας ήπιος όρος για ένα θέμα αρκετά σκοτεινό, το οποίο σχετίζεται με όλους μας. Όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω, είμαστε όλοι θύματά της «κοινωνικής μηχανικής». Πρόκειται για ένα είδος μυστικής επιστήμης του χειρισμού του πλήθους, που χρησιμοποιείται από τους «λίγους» που γνωρίζουν τα μυστικά της εκμετάλλευσης και της εξουσίας και έχουν τα μέσα για να την επιβάλλουν σε όλους μας.


Η κοινωνική μηχανική έχει ονομαστεί κατά καιρούς «επιστήμη της εκμετάλλευσης του έμψυχου υλικού», «τέχνη της απάτης», «μυστικά της εξουσίας», «χειρισμός των κατωτέρων», «wetware management», «real politiκ», κ.ά… Οι πλέον πονηροί σίγουρα έχουν παρατηρήσει αρκετά από τα διδάγματά της. Δεν είναι μια πραγματική επιστήμη, και δεν τη διδάσκουν (τουλάχιστον ανοιχτά) στα πανεπιστήμια ή στις σχολές. Είναι βασικά μια σταχυολόγηση διάφορων τεχνικών, που έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιήσει διάφοροι εξουσιαστές (πολιτικοί, άρχοντες, παράγοντες, αρχηγοί, κτλ) για να ελέγχουν το πλήθος [ή «μάζα» ή «λαό» ή «κοπάδι» ή «res» («πράγματα»), ή όπως αλλιώς ονομάζουν την κατευθυνόμενη μάζα της ανθρωπότητας]. Όπως κάποιοι συνέλεξαν τα τρικ που ανακάλυψαν δια τους αιώνες οι έμποροι για τον υπολογισμό και την αύξηση του κέρδους τους και έφτιαξαν τις επιστήμες των μαθηματικών και της στατιστικής, έτσι, εδώ και αρκετά χρόνια, κάποιοι μελετούν την απάτη με καθαρά επιστημονικό τρόπο και την έχουν μετατρέψει σε μια πραγματική επιστήμη. Μια επιστήμη δυνατότερη και σημαντικότερη από όλες τις άλλες, γιατί δίνει σ' αυτόν που την κατέχει άμεσα δύναμη και εξουσία.

Είμαι μάλιστα πεπεισμένος ότι οι λεγόμενες «ανώτερες τάξεις» δικαιολογούν την υποθετική ανωτερότητά τους απλώς και μόνο με τη γνώση της κοινωνικής μηχανικής. Θεωρούν τον εαυτό τους κατάλληλο να εξουσιάζει, γιατί αυτοί γνωρίζουν το χειρισμό της κοινωνικής μηχανικής. Ενώ οι «κατώτεροι», οι «κουρελήδες» και οι «άξεστοι», δεν τη γνωρίζουν, οπότε δεν έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν για τον εαυτό τους…

Με άλλα λόγια, πιστεύω ότι η κοινωνική μηχανική είναι η βασικότερη γνώση αυτών που μας κυβερνούν, είτε είναι πολιτικοί, είτε αφεντικά, είτε οποιουδήποτε άλλου είδους «αριστοκρατία»: Είναι η γνώση του πώς να κάνεις τα κορόιδα να δουλεύουν για σένα και να νομίζουν, μάλιστα, ότι δεν γίνεται αλλιώς…

Πρόσφατα, ο όρος «κοινωνική μηχανική» άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτατα και από διάφορους βιομηχανικούς κατασκόπους, χάκερς, ακόμη και διαφημιστές ή ανθρώπους των M.M.E. Όταν όλοι αυτοί μιλούν για «κοινωνική μηχανική», δεν εννοούν την τέχνη της εξουσίας, αλλά τις διάφορες τεχνικές με τις οποίες μπορούν να εκμαιεύσουν σημαντικές πληροφορίες, χρήματα ή εξουσία, εκμεταλλευόμενοι την αφέλεια ή τη χαλαρότητα διαφόρων ανθρώπων. Αν και αυτή η «κοινωνική μηχανική» δεν συμπίπτει ακριβώς με την εξουσιαστική κοινωνική μηχανική, τα συμπεράσματα των «μηχανικών» και των δύο «επιστημών», δεν απέχουν πολύ. Και στις δύο περιπτώσεις το ζητούμενο είναι η κοροϊδία ανυποψίαστων ανθρώπων. Ο διάσημος χάκερ και βιομηχανικός κατάσκοπος Κέβιν Μίτνικ, γράφει στο βιβλίο του, Η Τέχνη της Απάτης (εκδόσεις Ωκεανίδα): «Οι κοινωνικοί μηχανικοί χρησιμοποιούν την επιρροή και την πειθώ τους για να εξαπατήσουν τα θύματά τους, είτε πείθοντάς τα ότι η ταυτότητά τους είναι άλλη από την πραγματική, είτε οδηγώντας τα σε ανεπίτρεπτες πράξεις…»

Παρακολουθώντας αυτό το κείμενο, πιθανότατα θα φτάσετε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μια διεθνής ομάδα «κοινωνικών μηχανικών» που κυβερνά από τα παρασκήνια και επηρεάζει την ανθρωπότητα, χρησιμοποιώντας γνώσεις κοινωνικής μηχανικής. Ένα είδος «πεφωτισμένων» (Ιλλουμινάτων) με τα διδάγματά αυτής της σκοτεινής επιστήμης.

Δεν θα δώσω άδικο σε όσους φτάσουν σ' αυτό το συμπέρασμα, γιατί στην εποχή μας συμβαίνουν πολλά ανεξήγητα γεγονότα, που ίσως δεν δικαιολογούνται με κανέναν άλλο τρόπο παρά με την αποδοχή μας παγκόσμιας συνωμοσίας χειριστών της κοινωνικής εξέλιξης. Γεγονότα, όπως τα τυφλά και άδικα τρομοκρατικά χτυπήματα με αθώους νεκρούς (π.χ. το πρόσφατο γεγονός στην Ισπανία με τους τουλάχιστον 200 νεκρούς), μοιάζουν να μην είναι τίποτε παραπάνω από «προβοκάτσια», δηλαδή «οργανωμένες υποκινήσεις ενεργειών για την πρόκληση αντιποίνων», «βούτυρο στο ψωμί» της επιβολής μιας παγκόσμιας αστυνομοκρατούμενης τάξης.

Η «προβοκάτσια» είναι ένα συνηθισμένο εργαλείο κοινωνικής μηχανικής. Μέχρι πρόσφατα νόμιζα ότι όλοι οι άνθρωποι γνωρίζουν πως λειτουργεί η προβοκάτσια, αλλά παρατηρώντας τις εξελίξεις συνειδητοποίησα ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων δεν γνωρίζουν καν τον όρο, ούτε υποψιάζονται ότι υπάρχουν τέτοια πολιτικά κόλπα. Αυτό έκανε τη δημοσίευση του παρόντος άρθρου μια επιτακτική ανάγκη…

Πρέπει, παρ' όλα αυτά, για να ικανοποιήσω αυτούς που σκέφτονται παραδοσιακά, να υπενθυμίσω ότι η πίστη σε μια παγκόσμια ομάδα «κοινωνικών μηχανικών» που δρα από το παρασκήνιο, δεν είναι παρά μια ακόμη θεωρία συνωμοσίας. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, είναι μια πολύ σοβαρή θεωρία συνωμοσίας, η οποία προσφέρει μια διαφωτιστική ερμηνεία για τα παράξενα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας. Δεν είναι μια από εκείνες τις θεωρίες συνωμοσίας που ρίχνουν το φταίξιμο σε κάποια μειονότητα (στους Μασόνους ή στους Εβραίους, στη CIA ή στους Ναζί) αλλά ρίχνει το φταίξιμο όχι μόνο σε όλους τους «έξυπνους» που κυβερνούν αυτόν τον πλανήτη εκμεταλλευόμενοι στυγνά τους απλούς ανθρώπους, αλλά και σε όλους εμάς τους «χαζούς», που κάποιοι μας εκμεταλλεύονται αλλά δεν κάνουμε τίποτε για αυτό. Μια θεωρία συνωμοσίας που απαιτεί από εμάς να σκεφτόμαστε περισσότερο και να μην αποδεχόμαστε τυφλά ό,τι μας λένε, νομίζω ότι πρέπει να την πάρουμε πολύ στα σοβαρά…

ΠΛΑΤΩΝΑΣ: Ο ΠΡΩΤΟΣ SOCIAL ENGINEER ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ;

Πρώτος «κοινωνικός μηχανικός» της ιστορίας θα μπορούσε να θεωρηθεί ο Πλάτωνας, εξαιτίας της περίφημης Πολιτείας του, την οποία συνέγραψε περίπου πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Ο φιλόσοφος, ο οποίος αγωνιούσε χαρακτηριστικά για την κοινωνική αδικία που έβλεπε να εξελίσσεται γύρω του, μάλλον απηύδησε να βλέπει να κυβερνούν οι δυνατοί και οι άδικοι – και αποφάσισε να συνωμοτήσει εναντίον τους. Έτσι άρχισε να μελετά αυτό που συνέβαινε γύρω του με τη διεισδυτική «σωκρατική» σκέψη, και κατέληξε σε μια από τις πρώτες πολιτικές θεωρίες όλων των εποχών, αυτήν την οποία περιγράφει στην περίφημη Πολιτεία του. Προσπαθώντας να σχεδιάσει ένα κοινωνικό σύστημα στο οποίο διαφορετικοί άνθρωποι θα συνυπήρχαν και θα συμβίωναν αρμονικά, πρότεινε το διαχωρισμό των ανθρώπων σε διαφορετικές «ποιότητες», σε τρεις βασικές τάξεις: στους δημιουργούς (αυτούς που έκαναν τη βαριά και χειρωνακτική εργασία), στους φύλακες-επίκουρους (τους στρατιωτικούς, διοικητές και αξιωματούχους του κράτους) και τους βασιλείς ή φύλακες-παντελείς (την «αριστοκρατία του πνεύματος» που θα αναλάμβανε το σχεδιασμό και τη ρύθμιση του κράτους). Ο Πλάτωνας πρότεινε επίσης την «ελεγχόμενη παιδεία» (δηλαδή τη διαμόρφωση συγκεκριμένων αντιλήψεων στα παιδιά του κράτους, με σκοπό να γίνουν αποδοτικοί πολίτες), την «ελεγχόμενη τέχνη» (συζητούσε μάλιστα την απαγόρευση των γραπτών του Ομήρου και του Ησίοδου, γιατί παρουσίαζαν τους Θεούς ως πολύ ταπεινούς) και την κατάργηση της μονογαμίας για τους «φύλακες» (βασικά, έδινε στα μέλη της ανώτερης τάξης το δικαίωμα να μην υπακούουν στις ηθικές αρχές…)

Αν με όλα αυτά έρχονται στο μυαλό σας Ναζί ή φανατικοί «κομουνιστές» δικτάτορες σαν τον Μάο Τσετούνγκ, δεν έχετε άδικο, γιατί η Πολιτεία ήταν ένα από τα αγαπημένα συγγράμματά τους. Μάλλον η μελέτη της ξεκαθαρίζει αρκετά πράγματα για κοινωνικά πειράματα σαν το ναζισμό και τον «υπαρκτό» κομουνισμό του 20ού αιώνα, αν και οι οπαδοί των συστημάτων αυτών, μάλλον θα αρνιόνταν κατηγορηματικά ότι οι ιδέες τους έχουν κάποια κοινά με τις ιδέες του Πλάτωνα. Παρόλα αυτά, είναι φανερό ότι πιστεύουν ότι μια ομάδα «φωτισμένων» (το «κόμμα», «η δικτατορία του προλεταριάτου», κτλ) πρέπει να αναλάβει με οποιοδήποτε τρόπο τη διακυβέρνηση και να οδηγήσει το πλήθος σε μια «ανώτερη κοινωνική κατάσταση», ιδέες που πρώτος ο Πλάτωνας κατέγραψε στο χαρτί.

Αλλά δεν είναι τα προηγούμενα ο κύριος λόγος που ονομάζω τον Πλάτωνα «κοινωνικό μηχανικό». Ο πραγματικός λόγος είναι ότι ο φιλόσοφος ήταν τελικά αρκετά σοφός για να παραδεχτεί ότι οι ιδέες του έπρεπε, για να λειτουργήσουν, να βασιστούν σε ένα ψέμα, σε μια απάτη, στο περίφημο «γενναίον ψεύδος»: Για να πειστεί ο λαός να ακολουθήσει τις ιδέες της Πολιτείας και για να υποταχτεί στη διαστρωμάτωση των τριών τάξεων, έπρεπε οι «εκλεκτοί» να συνεννοηθούν μεταξύ τους για να διαδώσουν μια «θρησκευτική πίστη» (την οποία οι απλοί άνθρωποι θα πίστευαν, όπως οτιδήποτε άλλο τους ταΐζουν οι διάφορες θρησκείες). Η πίστη αυτή, κατά τον Πλάτωνα, θα ήταν ότι οι άνθρωποι γεννιούνται από τη Γη, με πρόσμιξη μετάλλων στο σώμα τους (!) και πρέπει να τοποθετούνται στα κοινωνικά αξιώματα ανάλογα με το μέταλλο που έχουν μέσα τους: αυτοί που γεννιούνται «αναμεμιγμένοι με χρυσάφι» θα γίνονται βασιλείς, οι «με ασήμι» επίκουροι και οι «ευτελείς» που γεννήθηκαν με χαλκό και σίδερο να γίνουν οι υπηρέτες και εργάτες στην υπηρεσία των υπολοίπων. Φυσικά, οι «φωτισμένοι άρχοντες» θα έκριναν με τι μέταλλο είναι αναμεμιγμένος ο καθένας, όταν γεννιέται, προφανώς ανάλογα με τους γονείς του…
Ο Πλάτωνας στην Πολιτεία προτείνει, επίσης, πρώτος από όλους τους κοινωνικούς μηχανικούς, την «ελεγχόμενη οικονομική ανέχεια» των κατώτερων τάξεων, ακριβώς πάνω από το όριο της φτώχειας, με τη δικαιολογία ότι αν οι κατώτερες τάξεις είναι πολύ πλούσιες, δεν θα δουλεύουν πολύ! Δεν νομίζετε ότι η ιδέα αυτή μοιάζει να εφαρμόζεται από αυτούς που μας κυβερνούν; Ειδικά σήμερα, που με την υπερεξελιγμένη βιομηχανία η παραγωγή αγαθών μπορεί να υπερβεί τις ανάγκες όλων των ανθρώπων του πλανήτη; Νομίζω ότι είναι φανερό ότι αν γινόταν ένας ορθολογιστικός προγραμματισμός της παραγωγής, τα πάντα θα ήταν τόσο φτηνά, που θα ζούσαμε όλοι σαν βασιλιάδες. Γιατί όμως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσω δύο πράγματα: Πρώτον, ο Πλάτωνας δεν είναι ο πραγματικός εμπνευστής αυτών των ιδεών, αλλά τα ανέλαβε είτε από την Αίγυπτο και τις αρχαιότερες αυτοκρατορίες, είτε, πιθανώς, από μαθητές της σχολής του Πυθαγόρα. Δεύτερον, ο Πλάτωνας δεν νομίζω ότι ήταν ένας επίδοξος εξουσιαστής, κάθε άλλο μάλιστα. Με τις ιδέες του δεν είχε σκοπό να υποτάξει κανέναν, ούτε να γίνει εκμεταλλευτής των συνανθρώπων του. Προσπαθούσε απλώς να σχεδιάσει ένα πολιτικό σύστημα που θα έδινε ισχύ στους ανθρώπους του πνεύματος και θα μετρίαζε τα έκτροπα που έβλεπε γύρω του. Δυστυχώς, ο Πλάτων, όπως και ο Χριστός, όπως και κάθε άλλος φιλόσοφος, έπεσε στην ίδια παγίδα: οι ιδέες του, αν και μάλλον είχαν αγαθές προθέσεις, έφτασαν τελικά σε τρίτους, που αδιαφόρησαν για το φιλοσοφικό περιεχόμενό τους, και τις χρησιμοποίησαν ως εργαλεία επιβολής εξουσίας…

ΙΝΔΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ: Ο ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΧΙΛΙΟΥΣ ΚΕΡΔΙΖΕΙ

Υπάρχει ένας τόπος, όπου εφαρμόστηκε ένα σύστημα που θύμιζε τις ιδέες του Πλάτωνα. Το σύστημα των τάξεων λειτούργησε στην Ινδία, χωρίς ευγενή μέταλλα, αλλά με άλλο ευγενές ψεύδος. Σύμφωνα με τον Έλληνα ιστορικό Μεγασθένη και το βιβλίο του Τα Ινδικά, κάθε Ινδός ανήκε αναγκαστικά σε μία από εφτά «κάστες»: Είτε θα ήταν φιλόσοφος, είτε αγρότης, είτε στρατιώτης, είτε βοσκός, είτε τεχνίτης, είτε άρχοντας, είτε σύμβουλος. Αυτές οι κατηγορίες ανθρώπων καθορίζονταν με κληρονομικό τρόπο, δηλαδή –πολύ απλά– το κάθε άτομο ήταν καταδικασμένο να είναι ό,τι και οι γονείς του, αντίθετα με ό,τι θέλουν να μας πείσουν οι σημερινοί προασπιστές ενός «ανώτερου ινδικού πολιτισμού που λειτουργούσε με πνευματικά κριτήρια». Δυστυχώς, καμιά ελπίδα δεν υπήρχε για το λαμπρό πνεύμα που γεννιόταν αγρότης ή τον ικανό τεχνίτη που γεννιόταν βοσκός.

Το ευγενές ψεύδος των πονηρών ανώτερων καστών της Ινδίας (δηλαδή των αρχόντων και των συμβούλων) που χρησιμοποιούσαν για να εξισορροπούν την ολοφάνερη κοινωνική αδικία (που διατηρούσε κάποιες οικογένειες στις θέσεις εξουσίας και καταπίεζε τις υπόλοιπες), ήταν ο μύθος πως κάποιο άτομο ανώτερης κάστας θα μπορούσε να γεννηθεί σε κάποια οικογένεια κατώτερης κάστας – και πως υπήρχε κάποιο περίπλοκο «πνευματικό» σύστημα εντοπισμού των χαρισματικών ανθρώπων, το οποίο εντόπιζε «ως δια μαγείας» εκείνους που γεννιόνταν σε λάθος κάστα και τους τοποθετούσε στη σωστή τους θέση! Έτσι, εκμεταλλεύονταν την ελπίδα του κάθε ανθρώπου που περίμενε κάτι καλύτερο για τα παιδιά του, προς όφελός τους. Του υπόσχονταν ότι το μέλλον του είναι λαμπρό, αλλά όχι για τον ίδιο, μονάχα για τα παιδιά του.

Φυσικά, σχεδόν ποτέ ένας «φιλόσοφος» δεν γεννιόταν σε μια οικογένεια «αγροτών». Γιατί άραγε; Γιατί, πολύ απλά, για να θεωρηθεί κάποιος πραγματικός φιλόσοφος, έπρεπε, όπως και σήμερα, να έχει ευγλωττία και κριτική σκέψη, ιστορική και επιστημονική γνώση, εξευγενισμένο τρόπο συμπεριφοράς. Κανείς αμόρφωτος γεωργός που μεγάλωσε στα χωράφια και στη δεισιδαιμονία δεν θα μπορούσε ποτέ να κατέχει τέτοιες ικανότητες.

Θα περίμενε κανείς πως ο λαός κάποια στιγμή θα αντιλαμβανόταν την απάτη και θα ξεσηκωνόταν ενάντια στους εκμεταλλευτές της ευπιστίας του, όπως έχει γίνει πολλές φορές στην Ιστορία. Όμως οι πονηρές ανώτερες κάστες της Ινδίας γνώριζαν ότι έπρεπε να περιμένουν κάτι τέτοιο, έτσι εφηύραν μια μέθοδο για να αποδυναμώνουν τις εντάσεις. Πώς; Επιβεβαιώνοντας απλώς το μύθο που είχαν ήδη στήσει. Αρκετές φορές διάλεγαν τυχαία έναν παιδί από τις χαμηλότερες τάξεις και το τοποθετούσαν σε κάποια θέση εξουσίας – αφού όμως το περνούσαν πρώτα από μια σειρά πνευματικών βασανιστηρίων («εκπαίδευσης»), που το διαμόρφωναν έτσι ώστε αυτό να υπακούει πάντα στα συμφέροντά και τις προσταγές των «δασκάλων» του, οι οποίοι βέβαια ανήκαν πάντα σε συγκεκριμένες και αμετακίνητες από την εξουσία οικογένειες. Έτσι, έφτιαχναν έναν «ισότιμό» τους που ουσιαστικά ήταν πιόνι τους, πολλές φορές μάλιστα τον έστρεφαν ενάντια στους ανθρώπους της τάξης από την οποία προερχόταν οι γονείς του…

Ο φτωχός και βασανισμένος «υπάνθρωπος» των κατώτερων τάξεων, δεν μπορούσε (και δεν μπορεί, ακόμη και σήμερα) να τα καταλάβει όλα αυτά. Αυτός ονειρευόταν ότι κάποια μέρα το παιδί του θα αναγνωριζόταν κι αυτό ως μέλος μιας ανώτερης κάστας, άσχετα αν αυτό θα συνέβαινε στο παιδί ενός μονάχα «τυχερού» ανάμεσα σε χιλιάδες άτυχους. Όλοι μας, εξάλλου, δεν πιστεύουμε βαθιά μέσα μας ότι εμείς είμαστε οι «εκλεκτοί», απλώς για διάφορους λόγους καθυστερεί η εκλογή μας;
Να λοιπόν μια γνώση «κοινωνικής μηχανικής»: κανένας δούλος δεν επαναστατεί ενάντια στο θεσμό των «αφεντικών», αν του υποσχεθείς πως κάποια μέρα αυτός ή τα παιδιά του θα γίνουν κι αυτοί αφεντικά, και στήσεις μια σκηνοθεσία όπου θα φαίνεται ότι τηρείς τις υποσχέσεις σου…

Με αυτόν τον τρόπο, οι διάφορες επαναστατικές τάσεις στην ινδική κοινωνία αποφορτίζονταν και «ξεφούσκωναν». Η διαστρωμάτωση των καστών διατηρήθηκε τελικά πάνω από μια χιλιετία, μέχρι που οι Άγγλοι έφτασαν εκεί και αποφάσισαν να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους.

Αν νομίζετε πως αυτά τα πράγματα συνέβαιναν μόνο στην αρχαία Ινδία, θα σας ζητήσω να αναλογιστείτε κατά πόσο μια παρόμοια «κοινωνική μηχανική» κρύβεται π.χ. πίσω από την παραδοσιακή εκλογή του Δαλάι Λάμα ανάμεσα από τον απλό λαό. Αλλά, θέλω να αναλογιστείτε επίσης τους σημερινούς –και φαινομενικά αθώους– «θεσμούς» των λαχείων, του Lotto, του Προπό, του Proto, κτλ, που υπόσχονται να σας κάνουν, από τη μια μέρα στην άλλη, μέλος της σημερινής «ανώτερης κάστας»…

Εδώ αξίζει να αναφέρουμε και κάτι ακόμη που σχετίζεται με την έννοια της «μηχανικής». Μια κεντρική έννοιά της είναι η «βελτιστοποίηση» (optimization). Ο κύριος στόχος της βελτιστοποίησης μιας μηχανής είναι να καταναλώνει όσο το δυνατόν λιγότερες πρώτες ύλες και να «αποδίδει» όσο το δυνατόν περισσότερο. Έχοντας στο μυαλό σας αυτή την έννοια, παρατηρήστε ξανά το θεσμό των λαχείων, σε αντιπαράθεση με το θεσμό των ινδικών καστών: με τα λαχεία όχι μόνο διατηρείται στις μάζες ο μύθος ότι μπορούν κάποια μέρα να γίνουν μέλη της ανώτερης «κάστας» των πλουσίων, αλλά ταυτόχρονα οι μάζες πρέπει να πληρώνουν αυτή την ελπίδα, να αγοράζουν το δικαίωμα σε αυτήν, αγοράζοντας λαχεία. Έτσι, οι ανώτερες τάξεις όχι μόνο διασφαλίζουν τη δεδομένη κοινωνική κατάσταση, αλλά κερδίζουν και άφθονα χρήματα.

Ο ινδός αγρότης είχε τουλάχιστον δωρεάν δικαίωμα στο όνειρο. Η σημερινή «κοινωνική μηχανή» είναι, όμως, πιο εξελιγμένη και «αποδοτική» από την ινδική…

Η ΚΟΡΗ ΜΟΥ Η SOCIAL ENGINEER

Δείγματα κοινωνικής μηχανικής μπορείτε να βρείτε ακόμη και στις ελληνικές ταινίες του 1960-70. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, εκείνη την ταινία με την «εθνική σταρ» Αλίκη Βουγιουκλάκη, που ονομαζόταν Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια. Σε εκείνο το ανεπανάληπτο κατασκεύασμα, ο πτωχός πλην τίμιος νέος εργάτης ερωτεύεται την πλούσια κόρη του αφεντικού του εργοστασίου στο οποίο δουλεύει. Ενώ μέχρι τότε απεργεί και είναι γενικά «παράγοντας αποσταθεροποίησης», στο τέλος παντρεύεται την πλούσια νύφη και γίνεται κι αυτός αφεντικό. Το αποτέλεσμα; Όλοι οι εργάτες χορεύουν χαρούμενοι (!), αφού κάποιος δικός τους ανήκει πλέον κι αυτός στην «ανώτερη τάξη». Ποιος ξέρει, ίσως να έρθει και η σειρά τους μια μέρα. Φυσικά, το νέο αφεντικό κάνει ό,τι και το παλιό, αλλά τώρα, αφού πλέον κανείς δεν απεργεί, όλοι οι υπόλοιποι δουλεύουν αδιαμαρτύρητα…

Στην ίδια ταινία γίνεται φανερό ένα άλλο μυστικό κοινωνικής μηχανικής: η κόρη του αφεντικού παρουσιάζεται η ίδια ως «σοσιαλίστρια-επαναστάτρια που εργάζεται για το καλό της εργατιάς». Φυσικά, γίνεται αρχηγός των εργατών (είναι πολύ εύκολο για αυτήν, αφού έχει και τα μέσα, το χρήμα, τον ελεύθερο χρόνο, αλλά και την έμμεση προώθηση εξαιτίας του ονόματός της – ξέρετε πώς επιλέγονται και προωθούνται οι αρχηγοί των μεγαλύτερων εργατικών σωματείων;) Φυσικά, στο τέλος, η επανάστασή της ολοκληρώνεται, όλοι χαίρονται που το παλιό αφεντικό νικήθηκε, αλλά… δεν αλλάζει τίποτε, γιατί στη θέση του μπαίνει η κόρη του, η μέχρι χτες φίλη των εργατών! Αλλά όλοι είναι χαρούμενοι, γιατί η επανάστασή τους πέτυχε! Οπότε μπορούν την άλλη μέρα να πάνε στη δουλειά τους, για να δουλέψουν σκληρότερα, ίσως με λιγότερη αμοιβή… (μήπως όλα αυτά σας θυμίζουν το εκλογικό σκηνικό στην Ελλάδα;)

Αν μελετήσετε την Ιστορία αναζητώντας όμοια παραδείγματα, θα εντυπωσιαστείτε από τον τεράστιο αριθμό τους. Μοιάζει σαν όλες οι επαναστάσεις να έχουν πάντα το ίδιο αποτέλεσμα: η παλιά αριστοκρατία πέφτει απλώς και μόνο για να τη διαδεχτεί η νέα, ενώ κάποιοι στο παρασκήνιο διατηρούν ανέπαφη τη δύναμή τους. Πάρτε, για παράδειγμα, την πτώση του κομουνισμού στη Ρωσία. Οι πρώην διευθυντές της KGB και τα μέλη του κόμματος έγιναν στην καλύτερη περίπτωση αρχηγοί οικονομικών ιδρυμάτων και τραπεζών και στη χειρότερη αρχηγοί παντοδύναμων συμμοριών. Αναρωτιέμαι: Αλλάζει ποτέ τίποτε;

ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ: ΔΙΑΙΡΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΕ

Πολλά χρόνια πριν από την εγκαθίδρυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, περίπου στα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα (πριν από 2.500 χρόνια!), οι αξιωματούχοι της κινεζικής αυτοκρατορίας είχαν στα χέρια τους το βιβλίο που ονομάζεται Η Τέχνη του Πολέμου. Το είχε γράψει ο φιλόσοφος-στρατηγός Σαν Τζου (Sun-tzu, δηλαδή «Δάσκαλος Σαν»), μαθητής του φιλειρηνιστή φιλόσοφου (αλλά και πονηρού και ενεργού πολιτικού) Κομφούκιου (K'ung-fu-tzu, δηλαδή το σωστό όνομά του είναι «Δάσκαλος Κουνγκ Φου»…) Ο Σαν Τζου περιγράφει μέσα στο βιβλίο αυτό –περίπου 200 χρόνια πριν από την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή– κάποιες απίστευτες τεχνικές εξουσίας, στρατηγικής και χειρισμού του «έμψυχου υλικού». Σε κάποιο σημείο γράφει: «Ο έλεγχος ενός μεγάλου αριθμού ατόμων ακολουθεί την ίδια αρχή που ισχύει και για λίγους ανθρώπους: είναι απλώς θέμα του πώς θα τους διαιρέσεις…» (300 τουλάχιστον χρόνια πριν από το παρόμοιο ρωμαϊκό γνωμικό κοινωνικής μηχανικής «διαίρει και βασίλευε»…)

Ο Κομφούκιος μπορεί να πέρασε στην Ιστορία σαν ένας ανθρωπιστής εραστής της ειρήνης και εμπνευστής μιας σχεδόν χριστιανικής ηθικής, αλλά δεν ήταν καθόλου άσχετος με τα θέματα του πολέμου και της εξουσίας. Για παράδειγμα, ο μαθητής του, στρατηγός Γιαν Γιου, ρωτήθηκε κάποτε από κάποιον: «Άρχοντα, αποκτήσατε τη στρατιωτική σας γνώση από μελέτη ή σας είναι έμφυτη;» Ο Γιαν Γιου απάντησε με σαφήνεια: «Την απέκτησα από μελέτη.» «Μα, πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό», ρώτησε ο ίδιος απορημένος άνδρας, «αφού είσαστε κι εσείς ένας από τους μαθητές του ειρηνικού Κομφούκιου;» «Αυτό είναι αλήθεια», απάντησε ο Γιαν Γιου, «με δίδαξε όντως ο Κομφούκιος, αλλά ο μεγάλος Σοφός γνώριζε σε βάθος τις τέχνες της πολιτικής και της στρατιωτικής εξουσίας…»

Οι μαθητές του Σαν Τζου επιδείκνυαν όλοι τους μια αξεπέραστη άνεση στο χειρισμό των «κατωτέρων» τους. Ένας άλλος μαθητής του Σαν Τζου, ο στρατηγός Χαν Χσιν, ρωτήθηκε κάποτε από τον πρώτο Αυτοκράτορα Χαν: «Πόσο μεγάλο στρατό νομίζεις ότι θα μπορούσα να διοικήσω;» Ο στρατηγός απάντησε: «Όχι πάνω από 100 χιλιάδες άνδρες, Μεγαλειότατε». Και ο Αυτοκράτορας ρώτησε: «Και εσύ πόσους θα μπορούσες να ελέγξεις;» Ο Χαν Χσιν απάντησε: «Ω, άρχοντά μου, όσο περισσότεροι είναι τόσο πιο εύκολο για μένα…»

ΜΑΚΙΑΒΕΛΙ: MASTER SOCIAL ENGINEER Ή ΠΑΡΕΞΗΓΗΜΕΝΟΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ;

Δυο χιλιάδες χρόνια μετά τον Σαν Τζου, ο βασανισμένος και παρεξηγημένος πατριώτης της Φλωρεντίας, συγγραφέας Νικολό Μακιαβέλι, παρατήρησε (μέσα από τις προσωπικές του περιπέτειες ως γραμματέας στην αυλή του Καίσαρα Βοργία) τις απίστευτες μηχανορραφίες και τις πολύπλοκες τεχνικές προδοσίας και χειρισμού των ανθρώπων που χρησιμοποιούσε η αριστοκρατία και οι επίδοξοι μονάρχες.

Προσπαθώντας να καταγράψει όλα αυτά στο χαρτί, διατηρώντας ταυτόχρονα και την ατμόσφαιρα μέσα από την οποία τα κατάλαβε, έγραψε μια σειρά από κυνικά κείμενα «κοινωνικής μηχανικής» όπου παρουσίαζε για πρώτη φορά ανοιχτά στον Ευρωπαϊκό κόσμο τον τρόπο με τον οποίο οι «άρχουσες τάξεις» χειρίζονταν τους ανθρώπους γύρω τους.

Ο Μακιαβέλι κατέληγε με όλα αυτά σε ένα πολύ πραγματικό συμπέρασμα, το οποίο είναι ίσως το σημαντικότερο αξίωμα της κοινωνικής μηχανικής: «Ο κόσμος αυτός κατοικείται από ανθρώπινα πλάσματα που έχουν πάντα τα ίδια πάθη…»
Δυστυχώς, ο Μακιαβέλι έκανε το λάθος να αποκαλύψει την πραγματικότητα που παρατήρησε, σε μια εποχή που δεν ήταν καθόλου έτοιμη να δεχτεί και να καταλάβει την αλήθεια. Θεωρήθηκε ο ίδιος υπεύθυνος και εμπνευστής όλων αυτών που έγραψε (ενώ τα περισσότερα κείμενά του δείχνουν απλώς τι θα έπρεπε να περιμένουν εκείνοι που θα ασχολούνταν με το πολιτικό παιχνίδι). Οι λόγιοι της εποχής του Μακιαβέλι, οι περισσότεροι ενεργοί παίκτες του ίδιου βρώμικου παιχνιδιού που εκείνος απλώς καταδείκνυε, δημιούργησαν τον όρο «Μακιαβελισμός» και τον κατηγόρησαν πως δημιουργούσε και πρότεινε απάνθρωπες μεθόδους εξουσίας. Ο ίδιος, πριν πεθάνει απογοητευμένος και φτωχός, είπε: «Απόδειξη της τιμιότητάς μου είναι η φτώχεια μου»…

ΡΩΜΑΙΟ-ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ: ΑΡΤΟΣ, ΘΕΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Ένα παράδειγμα κοινωνικής μηχανικής στο παρελθόν ήταν η επιλογή από τον Μέγα Κωνσταντίνο του Χριστιανισμού σαν επίσημη θρησκεία του Ρωμαϊκού Κράτους και η ταυτόχρονη απόρριψη του Μιθραϊδισμού. Όλα αυτά έγιναν, όπως επιμένουν πολλοί ιστορικοί, γιατί ο Χριστιανισμός είχε «λαϊκή προσέγγιση», ήταν πιο κατανοητός και προήγε τις ειρηνικές εκδηλώσεις, σε αντίθεση με τον Μιθραϊδισμό, που ήταν μια περίπλοκη και μυητική θρησκεία για λίγους. Καθώς ο Χριστιανισμός απευθυνόταν σε όλες τις εθνότητες (και άρα ήταν και μια θρησκεία βολική για το εμπόριο) ήταν ένα τέλειο εργαλείο σταθεροποίησης της ρωμαϊκής «παγκοσμιοποίησης», της pax romana.

Το σημαντικότερο όμως χαρακτηριστικό του Χριστιανισμού ήταν πως δεν απαιτούσε κανένα είδος μόρφωσης και εκπαίδευσης από τους πιστούς του, σε αντίθεση με τις μυητικές θρησκείες που βρίσκονταν σε έξαρση εκείνη την εποχή – και με αυτόν τον τρόπο μπορούσε να δώσει και φιλοσοφικό στήριγμα στην ύπαρξη ολοένα και περισσότερων «πληβείων» και σκλάβων στη Ρώμη, οι οποίοι θα ζούσαν σαν τα «πετεινά του ουρανού» (όπως διδάσκει ο Χριστός)… σε ένα καλοσχεδιασμένο κοτέτσι.
Έτσι, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αγκάλιασε το Χριστιανισμό, αφού πρώτα «σιδέρωσε» και εξαφάνισε όλες τις επαναστατικές απόψεις των πρωτοχριστιανών, που αναγκάστηκαν να κρυφτούν στα γνωστικά δόγματα και επανεμφανίστηκαν αργότερα στον Αρειανισμό. Με την ίδια ακριβώς τακτική, οι Τούρκοι σουλτάνοι σχεδίασαν μια περίπλοκη αντιμετώπιση των θρησκειών των κατακτημένων λαών της αυτοκρατορίας τους, αφήνοντας κάθε λαό να πιστεύει μεν σε όποιον θεό θέλει, φτάνει οι αρχιερείς της κάθε θρησκείας να είναι αξιωματούχοι της τουρκικής κυβέρνησης. Οπότε, κάθε πιστός θεωρούσε ότι ο σουλτάνος προάσπιζε την πίστη του, ενώ ταυτόχρονα λάμβανε οδηγίες από τον «πνευματικό του πατέρα», τον «πατριάρχη» του, να υπακούει και να υποτάσσεται…

Οι σουλτάνοι, αργότερα, χρησιμοποίησαν και πιο ακραίες μεθόδους κοινωνικής μηχανικής. Αρχικά, προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια «πολυεθνική» εξουσία, βάζοντας σε θέσεις-κλειδιά ανθρώπους που προέρχονταν από τις υποταγμένες εθνότητες (π.χ. εμπιστεύονταν τους Αιγυπτίους σε στρατιωτικές θέσεις και τους Έλληνες ως υπουργούς και διευθυντές οικονομικών). Στα ίδια πλαίσια είχαν από παλιότερα δημιουργήσει τους «κοτζαμπάσηδες», μέλη των υποταγμένων λαών που δρούσαν ως τοποτηρητές και μεσάζοντες των Τούρκων. Αυτοί φαίνονταν ότι υποστήριζαν τους συμπατριώτες τους, αλλά είχαν κάθε συμφέρον να τάσσονται κρυφά υπέρ των Τούρκων, αφού μονάχα εκείνοι διαφύλατταν την εξουσία τους. (Οι κοτζαμπάσηδες προκάλεσαν πολλά και τραγικά προβλήματα στην επανάσταση του 1821…)
Όταν όμως αποκαλύφθηκαν (μάλλον από προδοσία των Δυτικών) διάφορες μηχανορραφίες Ελλήνων υπουργών ενάντια στους σουλτάνους, αυτοί αποφάσισαν ότι δεν μπορούσαν να εμπιστεύονται ξένους σε θέσεις εξουσίας. Γνώριζαν όμως ότι η απομάκρυνση των υποταγμένων από την «πίτα της εξουσίας», θα δημιουργούσε εντάσεις που δεν μπορούσαν να πολεμήσουν. Έτσι, σκαρφίστηκαν το πλέον φρικαλέο μέτρο κοινωνικής μηχανικής: το «παιδομάζωμα». Με αυτό ήλπιζαν ότι θα αποδυνάμωναν τους υποταγμένους και θα δημιουργούσαν μια ενιαία εθνική «τουρκική» συνείδηση, αφού θα διαμόρφωναν πλέον οι ίδιοι το χαρακτήρα των παιδιών που γεννιόνταν, όπως και έγινε. Οι «Γενίτσαροι», τα παιδιά των υποταγμένων που μεγάλωναν με την τουρκική παιδεία, γίνονταν οι πλέον φανατικοί, ακόμη και εναντίων των εθνοτήτων από τις οποίες προέρχονταν.

Την ίδια περίπου εποχή, όλα τα κράτη της Ευρώπης, μάλλον εμπνευσμένα από το «επιμορφωτικό» σχέδιο των Τούρκων, δημιούργησαν τη λεγόμενη «εθνική παιδεία», με την οποία έσβησαν τις παλαιότερες ταυτότητες των χιλιάδων φυλετικών ομάδων της Ευρώπης και δημιούργησαν τα μεγάλα «έθνη» που ξέρουμε σήμερα. Έτσι κανείς δεν είναι πλέον Βλάχος, Βάνδαλος, Οστρογότθος, Βουργουνδός, Βάσκος, κτλ. Ο Ρουμάνος Βλάχος άρχισε να σφάζεται με τον Βούλγαρο Βλάχο και εκείνος με τον Έλληνα Βλάχο. Πόσοι από εμάς σήμερα θυμούνται τι σημαίνει «Βλάχος»;

ΟΙ Ε.Σ.Σ.Δ. ΚΑΙ Η.Π.Α. ΩΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

Παρατηρώντας την πιο πρόσφατη Ιστορία, πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι οι δύο υπερδυνάμεις του 20ού αιώνα, οι Η.Π.Α. και οι Ε.Σ.Σ.Δ, ήταν απλώς οι δυο διαφορετικές πλευρές του ίδιου νομίσματος και στην πραγματικότητα συνιστούσαν ένα τεράστιο πείραμα κοινωνικής μηχανικής, που είχε σκοπό να μελετηθούν κάποιες καταστάσεις σε «αποστειρωμένο περιβάλλον». Από τα ονόματά τους και μόνο, που ήταν σχεδόν παρόμοια (U.S.A. και U.S.S.R.), αλλά κάποιος μπορεί να πει ότι κάτι τέτοιο είναι φανερό και από τα σύμβολά τους, τα οποία ήταν και στους δύο πεντάκτινα αστέρια και μασονικά σύμβολα (το σφυρί και το δρεπάνι στη θέση του διαβήτη και του γνώμονα και το μάτι στην πυραμίδα συν τη μασονική χειραψία στα δολάρια…) Αν και αυτές οι παρατηρήσεις ανήκουν στη «συνωμοσιολογική» και για πολλούς «παρανοϊκή» θεώρηση της Ιστορίας, δεν νομίζω ότι πρέπει να τις αψηφήσουμε …

Οι Ε.Σ.Σ.Δ. ήταν ένα κοινωνικό περιβάλλον που ήθελε να αποστειρώσει οποιαδήποτε ατομική επιδίωξη. Όλα γίνονταν για το καλό του «συνόλου», για το καλό της «επανάστασης», και το σύστημα προσπαθούσε να μειώσει κάθε δυνατότητα προσωπικού κέρδους. Καθώς δεν υπήρχε η δυνατότητα χερσαίου αποκλεισμού των Ε.Σ.Σ.Δ. από την Ευρώπη για να δημιουργηθούν οι κατάλληλες «συνθήκες δοκιμαστικού σωλήνα», στήθηκε για το γιγαντιαίο αυτό πείραμα κοινωνικής μηχανικής το περίφημο «σιδηρούν παραπέτασμα» (στην Αμερική δεν συνέβη κάτι ανάλογο, αλλά ήταν ούτως ή άλλως αποκλεισμένη ανάμεσα σε δύο ωκεανούς).

Καθώς λοιπόν το κέρδος αποκλειόταν σαν επιδίωξη, προωθήθηκε η ιδέα μιας «επιστημονικής ηθικής» που είχε σαν απώτατους στόχους το διεθνισμό (μια άλλη λέξη για την παγκοσμιοποίηση) και την κοινωνική ισότητα (στην οποία, φυσικά, κάποιοι ήταν πιο «ίσοι» από τους υπόλοιπους).

Στις Ε.Σ.Σ.Δ., καθώς το «επιστημονικό» προσωπείο του συστήματος μπορούσε να αποδεχτεί πιο εύκολα τέτοιες ιδέες, τα πειράματα κοινωνικής μηχανικής ήταν πιο φανερά από οπουδήποτε αλλού. Ολόκληροι πληθυσμοί μετακινούνταν και αναμιγνύονταν για να παρατηρηθούν τα αποτελέσματα στον τρόπο σκέψης τους και οι αλληλεπιδράσεις των πληθυσμών. Οι θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις «μαγειρεύονταν» από ειδικά υπουργεία που, αν τις ενέκριναν, τις τοποθετούσαν σφραγίδα «εγκυρότητας». Τα ίδια υπουργεία, αν ήθελαν να αποδυναμώσουν κάποιες άλλες ιδέες, κινούσαν έναν ολόκληρο κρατικό μηχανισμό διανοούμενων με σκοπό να δείξουν πόσο λάθος και πόσο «αντιδραστικές στην εξέλιξη της ανθρωπότητας» ήταν. Μέχρι και η ανθρώπινη σεξουαλικότητα έγινε αντικείμενο πειραματισμού: Τα πρώτα χρόνια των Ε.Σ.Σ.Δ. απελευθερώθηκαν τα ήθη (πιθανότατα για να γίνει το σεξ μια φτηνή, ελεύθερη και εμψυχωτική διασκέδαση για τους εργάτες των σοβιετικών βιομηχανιών). Εξαιτίας όμως της άμβλωσης και της διάλυσης των οικογενειών, η τεκνοποιία έπεσε το 1934 στο 15,8% (ενώ επί Τσάρου, το 1914, ήταν 31%). Όταν οι κομισάριοι κατάλαβαν ότι με το ελεύθερο σεξ δεν δημιουργούνταν πολλά νέα εργατικά χέρια για τις βιομηχανίες τους, αποφάσισαν ότι η σεξουαλική ηθική είναι τελικά καλή (αφού οι σεμνότυφες οικογένειες παράγουν πιο πολλά παιδιά από ό,τι οι ελεύθεροι εραστές) και ο Στάλιν δημοσίευσε το 1936 έναν «οικογενειακό κώδικα» που, όπως γράφει ο δημοσιογράφος Δημήτρης Καμπουράκης στο βιβλίο του Μια Σταγόνα Ιστορία, «θα έκανε τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο να τον χειροκροτήσει με ενθουσιασμό», αφού πρότεινε μια σεξουαλική αυστηρότητα μεγαλύτερη και από τη χριστιανική.

Το αποτέλεσμα του πειράματος κοινωνικής μηχανικής στις Ε.Σ.Σ.Δ. είναι γνωστό: Ένα τέτοιο κοινωνικό σύστημα, στη σημερινή φάση της εξέλιξης του ανθρώπου, μάλλον δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις χαοτικές εξελίξεις και τις απαιτήσεις του παγκόσμιου σκηνικού. Είναι συνεχώς κάτω από κίνδυνο κατάρρευσης – αλλά η κατάρρευση ενός κοινωνικού συστήματος είναι ο φόβος και ο τρόμος εκείνων που κατέχουν το μεγαλύτερο κομμάτι της «πίτας», γιατί, όπως φάνηκε και στη Γαλλική Επανάσταση, κάθε κατάρρευση απαιτεί μια αναδιοργάνωση, δηλαδή μια καινούργια μοιρασιά της πίτας, κάτι που δεν συμφέρει τους εξουσιαστές. Μόλις η ανισορροπία των Ε.Σ.Σ.Δ. έγινε κατανοητή, το κομουνιστικό πείραμα εγκαταλείφτηκε από τη μια μέρα στην άλλη, χωρίς μάλιστα να σκηνοθετηθεί κάποιο είδος «κατάρρευσής» του. Παραδόξως, οι πάμπολλες αναταραχές που μεσολάβησαν κρατήθηκαν συστηματικά κρυφές από το Δυτικό Κόσμο. Όσο για τους κομισάριους, τους πρώην «υπερασπιστές της κοινωνικής ισότητας», κτλ., αυτοί έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο: οι περισσότεροι μεταβλήθηκαν αυτόματα σε αρχηγούς μαφιόζικων οργανώσεων…

Από την άλλη πλευρά, οι Η.Π.Α. ήταν –και είναι ακόμη– ένα περιβάλλον αποστειρωμένο από τη φιλοσοφική διάθεση των Ευρωπαίων (οι οποίοι μπορούμε να πούμε ότι έφτασαν στο σημείο να αναγνωρίσουν, όπως και οι αρχαίοι Έλληνες, τη «ματαιότητα» των πάντων και έχασαν έτσι κάθε διάθεσή τους να κατακτήσουν τον κόσμο). Στις Η.Π.Α. προωθήθηκε ένα «αμοραλιστικό» μοντέλο κοινωνίας, στο οποίο μοναδική επιδίωξη είναι το κέρδος. Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι στις Η.Π.Α., ακόμη και τα θρησκευτικά ή φιλανθρωπικά ιδρύματα αντιμετωπίζονται από το αμερικάνικο σύστημα σαν «επιχειρήσεις». Οπότε, για να επιβιώσει οποιοδήποτε τέτοιο ίδρυμα ή οργανισμός, πρέπει να αναπτύξει οικονομική δράση, οπότε στα μάτια των ανθρώπων είναι αυτόματα «ύποπτο» και χάνει σημαντικό μέρος της πιθανής απήχησής του στο κοινό.

Με την πλήρη «χρηματοποίηση» των πάντων, ο Αμερικανός πολίτης αναπτύσσει έναν τρόπο σκέψης που κινείται συνεχώς γύρω από την έννοια του «κέρδους» και εκ των πραγμάτων χάνει τη διάθεση για οποιαδήποτε «ενατένιση» άλλου είδους. Ακόμη και σήμερα, που οι Αμερικανοί έχουν αρχίσει να ανησυχούν για την έλλειψη κουλτούρας και φιλοσοφικής στάσης που τους χαρακτηρίζει, ο φιλοσοφικός προβληματισμός δεν προωθείται από κανένα μέσο στη χώρα τους, σε αντίθεση με την Ευρώπη όπου θεωρείται απαραίτητο προσόν και «σήμα κατατεθέν» οποιουδήποτε μορφωμένου ατόμου.
Παρ' όλα αυτά, το αποτέλεσμα του πειράματος κοινωνικής μηχανικής στις Η.Π.Α. είναι γνωστό: Επιβίωσε, άνθισε, άρα συνεχίζεται, και μάλιστα επιβάλλεται με έμμεσους ή άμεσους τρόπους σε ολόκληρο τον πλανήτη, άρα και σε εμάς…

H.G. WELLS: Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η «ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ» ΤΟΥ

Θα έρθει κάποτε ο καιρός που οι άνθρωποι θα διαβάζουν την Ιστορία
ή κάποια παλιά εφημερίδα και θα ρωτούν γεμάτοι δυσπιστία: «Υπήρξε κάποτε ένας τέτοιος κόσμος;»
H. G. Wells

Ο μεγάλος συγγραφέας Χ.Τ. Γουέλς (H.G. Wells), ο πατέρας της επιστημονικής φαντασίας, βλέποντας τη δημιουργία των ατομικών και πυρηνικών όπλων, ήταν σίγουρος ότι αν η ανθρωπότητα δεν ωριμάσει και δεν υιοθετήσει ένα παγκόσμιο σύστημα διακυβέρνησης, ο ατομικός πόλεμος και η πλήρης καταστροφή του πλανήτη μας είναι αναπόφευκτη. Ο Γουέλς ανησυχούσε τόσο πολύ, που κάποια στιγμή άρχισε να δημοσιεύει πύρινα κείμενα με προειδοποιήσεις ότι αν η ανθρωπότητα δεν «εκπαιδευτεί» κατάλληλα από μια συνωμοτική ελίτ διανοούμενων, θα αυτοκαταστραφεί.
Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Γουέλς δήλωσε ότι έπρεπε οπωσδήποτε να δημιουργηθεί μια «νέα παγκόσμια τάξη» (έτσι ακριβώς την ονόμαζε), μια παγκόσμια κυβέρνηση, για να ξεχαστούν τα παλιά μίση και για να γίνει η επιστημονική γνώση κτήμα όλων των ανθρώπων. Κάλεσε, λοιπόν, τους μεγάλους πολιτικούς της εποχής του (ανάμεσά τους τον Στάλιν, τον Τσόρτσιλ και τον Σέσιλ Ρόουντς) να δράσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, έφτασε στο σημείο να ζητήσει από τους Ρώσους κομουνιστές να εγκαταλείψουν την ιδέα του κομουνισμού, με σκοπό να συνενωθούν με τις Η.Π.Α. και τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο και να κατασκευάσουν έτσι μια παγκόσμια κυβέρνηση, η οποία θα ελέγχεται όχι από δημοκρατία, αλλά από μια εμπνευσμένη, διαφωτισμένη (illuminated) ελίτ.

Ο Γουέλς ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, συνάντησε όλους σχεδόν τους μεγάλους πολιτικούς αρχηγούς και προσπάθησε να τους εξηγήσει τις σκέψεις του. Έφτασε στο σημείο να γίνει σύμβουλος του Στάλιν και του Τσόρτσιλ (!), υποδεικνύοντάς τους τι έπρεπε να κάνουν για να κατασκευάσουν την καινούργια κοινωνία που οραματιζόταν. Αλλά, τελικά, δεν εισακούστηκε από τους πολιτικούς (τουλάχιστον δεν φάνηκε να εισακούγεται) και αυτοί συνέχισαν τα μικροπολιτικά τους σχέδια. Έτσι, ο Γουέλς εγκατέλειψε τις αισιόδοξες σκέψεις του. Δήλωσε ότι ήταν πια σίγουρος πως ο παγκόσμιος ατομικός πόλεμος που θα καταστρέψει την ανθρωπότητα είναι αναπόφευκτος – και πέθανε απογοητευμένος το 1946.

Μετά θάνατον, ο Γουέλς αποδείχτηκε ότι ήταν ένας κοινωνικός μηχανικός πρώτου επιπέδου. Η μια μετά την άλλη, οι ιδέες του άρχισαν να υιοθετούνται από την κυρίαρχη εξουσιαστική ελίτ. Οι πολιτικοί αποφάσισαν να συνενώσουν τον πλανήτη κάτω από μια παγκόσμια κυβέρνηση, όπως εκείνος έλεγε, ενώ ακόμη και η Σοβιετική Ένωση εγκατέλειψε τον κομουνισμό και «τα βρήκε» με τις Η.Π.Α., σαν να άκουσε τις προτροπές του…

Ο Γουέλς, στο βιβλίο του Η Ανοιχτή Συνωμοσία, έγραφε: «Ικανοποιεί τη ματαιοδοξία του κομουνιστικού κόμματος να φαντάζεται τον εαυτό του να ενορχηστρώνει μια προπαγάνδα για την παγκόσμια επανάσταση. Η μοίρα του μάλλον θα είναι να εξελιχτεί με τέτοιον τρόπο που τα πιο νοήμονα μέλη του θα γίνουν εύκολα αφομοιώσιμα στην Ανοιχτή Συνωμοσία για μια παγκόσμια επανάσταση». Παραδόξως, αυτό ακριβώς έγινε αρκετές δεκαετίες αργότερα, με πρωτεργάτη τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Τα σχέδια της ανοιχτής συνωμοσίας φαίνεται να ακολουθούνται, με μια μικρή όμως διαφορά. Η συνωμοσία των πολιτικών που ολοφάνερα έχουν αποφασίσει να δημιουργήσουν με τη βοήθεια της κοινωνικής μηχανικής μια παγκόσμια κυβέρνηση, κάθε άλλο παρά «ανοιχτή» είναι…

ΝΑΖΙ ΚΑΙ CYBERSPACE: BLITZKRIEG ONLINE

Η τρομοκρατία είναι το καλύτερο πολιτικό όπλο, γιατί τίποτεδεν δραστηριοποιεί
τους ανθρώπους περισσότερο από το φόβο του ξαφνικού θανάτου…
Adolf Hitler

Χωρίς να επεκταθούμε στα δεκάδες ολοφάνερα πειράματα κοινωνικής μηχανικής του ναζιστικού καθεστώτος όταν αυτό ανέβηκε στη γερμανική εξουσία (μιλάμε για τη δημιουργία νέου μοντέλου οικογένειας, νέων προτύπων και ηρώων, μεγάλωμα των παιδιών μέσα στις «νεολαίες», σχεδίαση μιας «εθνικοσοσιαλιστικής» τέχνης, και άλλα πολλά), είναι ολοφάνερο ότι ο Ναζισμός χρησιμοποίησε τη γνώση της κοινωνικής μηχανικής και πειραματίστηκε πολύ πάνω στις τεχνικές της (και τα συμπεράσματα τα απορρόφησαν και τα χειρίστηκαν οι δυο υπερδυνάμεις). Από τους Ναζί αποκαλύπτονται για πρώτη φορά και οι «επιστημονικές» προεκτάσεις της κοινωνικής μηχανικής, ειδικά στο θέμα του χειρισμού της «προπαγάνδας» και της «κοινής γνώμης».

O υπουργός προπαγάνδας του Χίτλερ, Γιόζεφ Πάουλ Γκέμπελς, δόκτορας της Φιλοσοφίας και ιδρυτικό μέλος του Ναζιστικού κόμματος, είχε δηλώσει πολλές φορές ανοιχτά πως ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της «αναμόρφωσης της κοινωνίας» (δηλαδή κοινωνικής μηχανικής) ήταν ο «δικαιωματικός έλεγχος» των πληροφοριών που τα μέσα ενημέρωσης διέδιδαν στο ευρύ κοινό. Ο πλήρης τίτλος του υπουργείου που έλεγχε ο Γκέμπελς, ήταν «National Ministry for Public Enlightenment and Propaganda» (Εθνικό Υπουργείο Δημόσιου Διαφωτισμού και Προπαγάνδας – δώστε ιδιαίτερο βάρος στην έννοια του Διαφωτισμού). Μέσα από αυτό το υπουργείο, ο Γκέμπελς εξέλιξε την τέχνη της προπαγάνδας, και οι κυβερνήσεις όλων των χωρών μετά το τέλος του πολέμου χρησιμοποίησαν πολλές φορές τα συμπεράσματα και τις τεχνικές του. Παρ' όλα αυτά, ένα από τα συμπεράσματα που βγήκαν από τους μελετητές της κοινωνικής μηχανικής, ειδικά στις Σοβιετικές Δημοκρατίες, ήταν πως δεν μπορείς μέσα από ένα –απλό– υπουργείο να ελέγχεις την πληροφορία.

Είμαι σχεδόν βέβαιος πως η απελευθέρωση της τεράστιας θάλασσας πληροφοριών, του Internet, όπου με ελάχιστα μέσα μπορεί ο καθένας να αποκτήσει δυνατότητα παγκόσμιας πληροφόρησης, είναι ένα ανάλογο πείραμα κοινωνικής μηχανικής, επόμενου επιπέδου, το οποίο ακολουθεί τα συμπεράσματα του Γκέμπελς.
Όπως ίσως ξέρετε, ένας μυστικός πόλεμος εξελίσσεται πλέον μέσα στον κυβερνοχώρο. Όχι με λογοκρισία, αλλά «δικαιωματικό έλεγχο» πληροφοριών και αντιλήψεων (αυτό κάνουν οι «μηχανές αναζήτησης») και ακόμη πιο πλάγιες μεθόδους. Όχι με δυσφημήσεις και πολεμική προπαγάνδα, αλλά με τον έλεγχο του τρόπου έρευνας και το επηρεασμό της διάδοσης της πληροφορίας. Και ίσως με ακόμη πιο παράξενους τρόπους, όπως τη λεγόμενη «μορφογενετική», τη στατιστική και τον έλεγχο του «χάους».

«Το Μέσον Είναι το Μήνυμα» κατέληξε ο μετα-φιλόσοφος Μάρσαλ Μακλούαν έπειτα από τη πολύχρονη μελέτη των κοινωνικοπολιτικών επιπτώσεων των νέων μέσων – πολύ πριν διαμορφωθεί η σημερινή κατάσταση. Ο Μακλούαν έβλεπε την επιρροή των ηλεκτρονικών τηλεπικοινωνιών σαν το σημαντικότερο μέσον που οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στη δημιουργία ενός «παγκόσμιου χωριού». Με λίγα λόγια, ο Μακλούαν ξεκαθάριζε το ρόλο των νέων μέσων σαν εργαλεία κοινωνικής μηχανικής. Και αργότερα, ο Τελάρ ντε Σαρντέν, μιλούσε για τη δημιουργία ενός «πλανητικού νου»… Ποιος επίδοξος εξουσιαστής δεν θα ήθελε να ελέγχει (ή έστω να έχει πρόσβαση) τις σκέψεις αυτού του παγκόσμιου νου;
Σήμερα, οι αναλυτές προτιμούν να μη συζητούν για το ποιος –και γιατί– προώθησε τα νέα μέσα επικοινωνίας και τι και ποιους εξυπηρετούν αυτά σε παγκόσμιο επίπεδο…

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

…Η ελίτ δεν θα δίσταζε να πραγματοποιήσει τους πολιτικούς της σκοπούς, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες σύγχρονες τεχνικές για να επηρεάσει τη συμπεριφορά του κοινού και να κρατήσει την κοινωνία κάτω από στενή παρακολούθηση…
Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι

Ας αναφέρουμε σ' αυτό το σημείο, δειγματοληπτικά, μερικές απλοϊκές τεχνικές «κοινωνικής μηχανικής». Τις παραθέτω, ελπίζοντας ότι από εδώ και πέρα θα τις αναγνωρίζετε και δεν θα πέφτετε θύματά τους. Αν και είναι τα πλέον απλοϊκά τεχνάσματα της κοινωνικής μηχανικής, χρησιμοποιούνται σε όλη τη διάρκεια της Ιστορίας από τους «παράγοντες» της εξουσίας. Φυσικά, η συνειδητοποίησή τους σημαίνει ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από εσάς για να εκμεταλλευτείτε ή να παραπλανήσετε τους συνανθρώπους σας. Αλλά, καθώς αρκετοί τα χρησιμοποιούν ήδη, πιστεύω ότι η άγνοια για αυτά δεν προστατεύει κανέναν, πέρα από τους χρήστες τους…

Αποσιώπηση:

Θέλοντας να πείσουν κάποιον για κάτι, οι επίδοξοι κοινωνικοί μηχανικοί δεν λένε ψέματα, αλλά πολλές φορές αποσιωπούν κάποια κομμάτια των πραγματικών γεγονότων. Έτσι καταφέρνουν ουσιαστικά να παρουσιάσουν τα γεγονότα όπως τους συμφέρουν, χωρίς όμως να μπορεί κανείς να τους κατηγορήσει ως ψεύτες. Π.χ. ένας πολιτικός είναι εύκολο να παρουσιάσει ως συμφέρουσα την αγορά ενός οπλικού συστήματος, αν αποσιωπήσει ότι έχει δεχτεί καλύτερες προσφορές για ένα καλύτερο οπλικό σύστημα. Σήμερα, με τον έλεγχο των Μ.Μ.Ε. από συγκεκριμένα συμφέροντα, οι πληροφορίες και οι ειδήσεις «φιλτράρονται» και πολλές αλήθειες, που θα μπορούσαν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο, δεν βγαίνουν ποτέ στο φως. Επίσης, ακολουθώντας την ίδια λογική, ένας κοινωνικός μηχανικός δεν απαντά ποτέ απευθείας σε μια ερώτηση που δεν τον συμφέρει. Απαντά κάτι άσχετο ή αδιαφορεί τελείως. Αν απαντήσει, από τη μια δίνει αξία στην ερώτηση, από την άλλη υπάρχει ο κίνδυνος να αποκαλύψει κάτι που δεν γνωρίζουν οι ακροατές του. Το ανάλογο αξίωμα της κοινωνικής μηχανικής είναι: «Αν κάτι δεν έχει αναφερθεί, δεν συνέβη ποτέ».

Εξευτελισμός της πληροφορίας:

Αν κάποια πληροφορία ξεφύγει από τον έλεγχο των Μ.Μ.Ε. και φτάσει στα αυτιά των πολιτών, οι κοινωνικοί μηχανικοί δημιουργούν έντονες και παρατραβηγμένες, πολλές φορές τελείως παράλογες φήμες, οι οποίες όμως βασίζονται στις πραγματικές πληροφορίες. Αυτές τις σκορπούν στο κοινό με πλάγιες μεθόδους.

Μετά, απορρίπτουν όλο το θέμα ως «παράλογο», «γραφικό», «παρανοϊκό» ή «συνωμοσιολογικό». Π.χ. αν ένα ολόκληρο χωριό δει έναν ιπτάμενο δίσκο να περνά από πάνω του, ο κοινωνικός μηχανικός που θέλει να αποσιωπήσει το γεγονός θα πάρει συνέντευξη από τον τρελό του χωριού και θα τον οδηγήσει με κατευθυνόμενες ερωτήσεις σε τρελές απαντήσεις, με τις οποίες μετά θα τροφοδοτήσει τα Μ.Μ.Ε. Αν κυκλοφορήσει στο Internet μια πληροφορία σχετικά με μια πραγματική συνωμοσία πολιτικών, τότε διάφορα κέντρα «εμπλουτίζουν» αυτήν την πληροφορία με λανθασμένες πληροφορίες, που είναι εύκολο να διαπιστώσει κάποιος ως ψεύτικες.

Αν μια πραγματική μελέτη καταλήξει σε ένα σημαντικό συμπέρασμα, τότε «κατασκευάζεται» μια δεύτερη μελέτη, σχεδόν όμοια με την αρχική, η οποία όμως βγάζει προφανώς λανθασμένα ή προσβλητικά για το «κοινό αίσθημα» συμπεράσματα. Το διαπιστωμένο αξίωμα εδώ είναι: «Το πλήθος δεν μπορεί να ξεχωρίσει λεπτές διαφορές, αλλά προτιμά να απορρίπτει ολόκληρα τα ζητήματα».
Αυθεντία: Οι ανά τους αιώνες κοινωνικοί μηχανικοί, για να επιβάλλουν την εξουσία τους και σε γνωστικό επίπεδο, κατασκεύασαν τις «αυθεντίες». Πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι διαφημίζονται ως «ειδικοί» πάνω σε ένα θέμα από όλο το σώμα των Μ.Μ.Ε., μέχρι που το πλήθος τους ταυτίζει με αυτό. Συνήθως αυτοί δημιουργούν μια επίπλαστη πραγματικότητα, την οποία ονομάζουν «πεδίο γνώσης» τους ή «επιστήμη» τους, την οποία ορίζουν με κάποιον στεγανό ή λογικοφανή τρόπο.

Συνδυάζουν τα πλέον αποδεκτά πιστεύω των ανθρώπων που ασχολούνται με τα συγκεκριμένα θέματα και αποκρύπτουν επιμελώς όλες τις αδυναμίες και τα σκοτεινά σημεία, υποστηρίζοντας ότι η «γνώση» τους απαντά σε όλα τα ερωτήματα. Αν κάποιος ανακαλύψει κάτι που δεν αρέσει στους κοινωνικούς μηχανικούς, αυτοί καλούν την αυθεντία που σχετίζεται με το θέμα, η οποία απορρίπτει, εξευτελίζει και ακυρώνει τον πραγματικό ερευνητή. Αξίωμα: «Το πλήθος δεν μπορεί να δει τα πράγματα απρόσωπα. Κάθε ιδέα συγχέεται με αυτούς που τη διακινούν…»

Επιτηδευμένη αντιπροσώπευση:

Βασισμένοι στο προηγούμενο αξίωμα, αν μια κοινωνική κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο των κοινωνικών μηχανικών, τότε αυτοί προωθούν ένα δικό τους άνθρωπο, ο οποίος αναλαμβάνει την όλη κατάσταση ως «αντιπρόσωπός» της. Αυτός υποδύεται τον προφήτη και το φανατικό της κατάστασης, οπότε το πλήθος αρχίζει να θεωρεί τον ψεύτικο αυτόν αντιπρόσωπο ως πραγματικό. Αυτός, αφού εργαστεί για κάποιο μεγάλο χρονικό διάστημα ως υπέρμαχος της κατάστασης αυτής, είτε γίνεται σημαντικός παράγοντάς της και τη διαβάλλει εκ των έσω, είτε καταφέρνει να ταυτιστεί μαζί της. Στη δεύτερη περίπτωση, ο ψεύτικος και επιτηδευμένος αντιπρόσωπος, αρχίζει σιγά-σιγά να αποκαλύπτεται ως απατεώνας, ως ύποπτος, ως ψεύτης, ως «αχυράνθρωπος». Το αποτέλεσμα; Όλο το θέμα ακυρώνεται μαζί του. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται η «προβοκάτσια», τα οποία καταλήγουν στον ξεσηκωμό του πλήθους ενάντια σε όσους υποστηρίζουν ένα θέμα και πολλές φορές σε θανάσιμες καταστάσεις.

Παρεξήγηση και Βίαιη Συμπεριφορά:

Αν κάποιος παρουσιάσει στον κοινωνικό μηχανικό κάτι που δεν τον συμφέρει, εκείνος θυμώνει επίτηδες, αγανακτεί για κάποιο άσχετο αλλά παρεμφερές θέμα και επιτίθεται στο συνομιλητή του. Αν ο κοινωνικός μηχανικός καταφέρει να βρει κάποιο αληθοφανή λόγο για να παρεξηγηθεί με το συνομιλητή του, το κάνει με όσο το δυνατόν πιο έντονο τρόπο, που ίσως υπονοεί και βία. Είναι βέβαιο ότι στην προσπάθεια να ηρεμήσουν τα πνεύματα, το θέμα που δεν συνέφερε στον κοινωνικό μηχανικό θα ξεχαστεί και θα θαφτεί. Αν το θέμα επανέλθει στο προσκήνιο, η κατάσταση επαναλαμβάνεται. Η ίδια τεχνική χρησιμοποιείται και για κοινωνικές εκδηλώσεις, π.χ. για μια διαδήλωση διαμαρτυρίας. Όταν δεν μπορεί να διαβάλει εκ των έσω την εκδήλωση (αυτός είναι ο πιο απλός τρόπος) ο κοινωνικός μηχανικός διοργανώνει μια ανάλογη διαδήλωση, ως διαμαρτυρία για κάποια λεπτομέρεια της διαμαρτυρίας των πρώτων (!) και την κατευθύνει έτσι ώστε να συναντηθεί με την πρώτη. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά και τα έχετε δει επανειλημμένα. Το αξίωμα της κοινωνικής μηχανικής σ' αυτήν την περίπτωση είναι: «Κανείς δεν έχει δίκαιο, όταν ανάψουν τα αίματα».
Εξαφάνιση των Επικίνδυνων Στοιχείων: Όταν κάτι αποδεικνύει την ενοχή των κοινωνικών μηχανικών, αυτοί το εξαφανίζουν, όπως και κάθε σχετικό στοιχείο. Π.χ. αν ένας άνθρωπος έχει γίνει μάρτυρας σε ένα σημαντικό έγκλημα και οι εγκληματίες εξαφανίσουν τον ίδιο και την οικογένειά του, σχεδόν κανείς δεν θα ασχοληθεί αργότερα με το τι γνώριζε ο εξαφανισμένος, αν δεν έχει κάποια σημαντική ένδειξη για αυτό και ίσως ολόκληρο το έγκλημα ξεχαστεί. Οι φίλοι του μπορούν εύκολα να πειστούν ότι έχει ταξιδέψει κάπου ή ότι έπεσε θύμα κάποιου ατυχήματος. Στην περίπτωση που πρόκειται για κάποιο αντικείμενο, αν το αντικείμενο εξαφανιστεί, δεν μπορεί να αποτελέσει αποδεικτικό στοιχείο. Αξίωμα: «Αν κάτι δεν υπάρχει, δεν μπορεί να δράσει εναντίον σου…»

Διάσπαση της Προσοχής: Αν κάποιο γεγονός τραβήξει την προσοχή του κοινού και βγει τελικά στο φως, οι κοινωνικοί μηχανικοί το αποδέχονται, αλλά αρχίζουν να το διανθίζουν με εκατομμύρια λεπτομέρειες και να επιμένουν στην «πλήρη και διεξοδική», αλλά ουσιαστικά αποπροσανατολιστική παρουσίασή του. Ταυτόχρονα, σκηνοθετούν ένα άλλο γεγονός, το οποίο αποκαλύπτουν όταν το κοινό έχει ήδη κουραστεί από το πρώτο γεγονός. Όταν το δεύτερο γεγονός «εκτοξευτεί» στα media, το κοινό έχει μια τάση να αποφεύγει να γυρίσει στο πρώτο θέμα, από το οποίο έχει ήδη κουραστεί, αλλά και έχει απογοητευτεί. Μετά, μακριά από την προσοχή του κοινού, μπορούν να γίνουν οι αναγκαίοι χειρισμοί για να καλυφθεί το θέμα…

ΦΑΝΤΑΣΙΑ: Ο ΕΧΘΡΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

Οφείλουν να υπάρχουν όρια στην Ελευθερία
G.W. Bush

Αν κατάφερα να σας μεταδώσω ένα μικρό κομμάτι «παράνοιας» και έχετε αρχίσει να βλέπετε παντού γύρω σας εφαρμογές κοινωνικής μηχανικής, τότε έχω καταφέρει κάτι σημαντικό. Μην ανησυχείτε, πιθανότατα είστε πιο κοντά στην αλήθεια από όλους εκείνους που επιμένουν ότι τα περισσότερα γεγονότα είναι συμπτώσεις και χάος. Όπως υποψιάζεται σήμερα και η επιστήμη των μαθηματικών, πίσω ακόμη και από την πιο χαοτική κατάσταση κρύβεται μια αόρατη «τάξη».

Παρόλα αυτά, η κοινωνική μηχανική έχει μια σημαντική αδυναμία. Επειδή βασίζεται στις προβλέψιμες αντιδράσεις των ανθρώπων, κάθε αστάθμητος παράγοντας που επηρεάζει το πλήθος, δρα τελικά εναντίον της. Κάθε φορά που προκαλούνται απρόβλεπτες κοινωνικές αλλαγές, η κοινωνική μηχανική πρέπει να αναλύσει πώς επηρεάζεται το πλήθος από αυτές τις αλλαγές, ποιες καινούργιες δυνατότητες εμφανίζονται, πώς αλλάζουν το ψυχο-διανοητικό προφίλ της μάζας, πώς θα αντιμετωπιστούν οι νέοι «αφυπνισμένοι» που θα δημιουργηθούν από την «αλλαγή παραδείγματος» (paradigm shift), πώς θα διαβληθούν οι απελευθερωτικές κοινωνικές δυνάμεις που θα ξεσηκωθούν βασισμένες στα νέα δεδομένα, κτλ. Τέτοιες απρόβλεπτες κοινωνικές αλλαγές ήταν π.χ. η εμφάνιση του εθνικισμού στο Δυτικό κόσμο (που προκάλεσε την πτώση της παντοδυναμίας του Βατικανού), η ανάπτυξη της βιομηχανίας (που προκάλεσε τη δημιουργία της αστικής τάξης, η οποία αντικατάστησε τους αριστοκράτες), η χρήση της μικρο-ηλεκτρονικής για την απελευθέρωση της επικοινωνίας (που προκάλεσε την εμφάνιση του Internet και την πλήρη απελευθέρωση της πληροφορίας), κτλ.

Όλες αυτές οι αλλαγές δεν ήταν εύκολο να αντιμετωπιστούν από κανέναν κοινωνικό μηχανικό. Όσο πονηρός ή σοφός κι αν είναι αυτός, οι αλλαγές απαιτούν πολλές και εις βάθος αναλύσεις που κοστίζουν σε χρόνο και σε χρήμα. Αυτό το γνωρίζουν οι εξουσιαστές, για αυτό έχουν φροντίσει να τοποθετήσουν ελεγκτές-κοινωνικούς μηχανικούς σε διάφορα σημεία-κλειδιά των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, με σκοπό να ελέγχουν και να φρενάρουν τις εξελίξεις.

Στους σκοπούς των «ελεγκτών», μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η φαντασία, η πολλές φορές αναφερόμενη και ως «μεταφυσική σκέψη». Αυτή δεν επηρεάζεται από αυθεντίες και στατιστικές, ούτε από real politik και κοινωνικές αντιπαραθέσεις, αλλά καθοδηγείται από οράματα, από ενδιαφέρουσες σκέψεις, από το κυνήγι του άπιαστου, του ιδανικού, του ανώτερου. Αυτού του είδους η «μεταφυσική» ήταν πάντα ο μεγαλύτερος εχθρός των ολοκληρωτικών συστημάτων (όπως αυτό στο οποίο οδηγούμαστε ταχύτατα σήμερα), αν και κάποια από αυτά τη χρησιμοποίησαν ως όπλο, το οποίο όμως αργά ή γρήγορα στράφηκε εναντίον τους. Η φαντασία, όταν συνδυαστεί με την ενημέρωση την αμφιβολία, με τον ορθό λόγο αλλά και τον ενθουσιασμό και το πάθος, είναι ένα πανίσχυρο όπλο που δρα μονάχα υπέρ της ανθρωπότητας. Γιατί παράγει ελεύθερα ανθρώπινα πνεύματα, που έχουν τη δύναμη και την ιδιοφυΐα για να ξεφύγουν από την κάθε «μηχανή» και τον κάθε «μηχανικό» που θα προσπαθήσει να τα φυλακίσει…

ΠΗΓΗ